राजस्व अनुसन्धान विभागले 'नवधनाढ्यहरू' छानबिनमा

राजस्व अनुसन्धान विभागले आम्दानीको चित्तबुझ्दो स्रोत नदेखिए पनि महँगा गाडी चढ्ने, महलमा बस्ने नवधनाढ्यको  छानबिन सुरु गरेको छ । विलासी जीवनयापनको भरपर्दो आधार पेस गर्न नसके उनीहरूमाथि कारबाही गर्ने विभागको योजना छ ।
'महँगा गाडी किन्न र आलिसान महल बनाउन पैसा कहाँबाट आयो ?' विभागका उपमहानिर्देशक शिशिर ढुंगानाले भने, 'उनीहरूमाथि छानबिन हुन्छ ।' यस्ता धनाढ्यको सम्पत्तिको स्रोत नखुले सम्पत्ति शुद्धीकरण नियन्त्रण कानुनअन्तर्गत कारबाही हुनेछ । यो कानुनअनुसार स्रोत नखुलेको सम्पत्ति जफत हुन्छ । स्रोत खुले पनि कर छलेको फेला परेमा कानुनअनुसार जरिवाना र ब्याजसहित असुल गरिनेछ ।
पहिलो चरणमा विभागले वागमती अञ्चलमा दर्ता भएका पछिल्लो (आठौं) लटका ५० लाख रुपैयाँभन्दा बढी मोलका गाडी चढ्ने व्यक्ति/कम्पनीलाई अनुसन्धानको दायरामा ल्याएको छ । यातायात व्यवस्था कार्यालयले उपलब्ध गराएको तथ्यांकअनुसार उक्त लटमा ५० लाख रुपैयाँभन्दा बढी मोलका १० गाडी दर्ता छन् । ती दस गाडीवालाको कारोबार र कर विवरण हेरी अनुसन्धान सुरु गरिएको छ ।
यस्ता गाडी खरिद गर्नेले राजस्व छलेको संकेत अनुसन्धान सुरुमै देखिएको छ । ढुंगानाका अनुसार दुई करोड १० लाख रुपैयाँको गाडी खरिद गरेको र्फमले त्यही गाडीको खरिदमा तिरेको मूल्य अभिवृद्धि कर (भ्याट) क्रेडिट दाबी गरेबाहेक कुनै कर तिरेको फेला परेको छैन । विभागले ती र्फमका सञ्चालकलाई बयानका लागि चिठी काटिसकेको छ । यस्तै उपहार सामग्रीको सामान्य पसल गरी बसेका व्यक्तिले ७० लाख रुपैयाँको पजेरो चढेको भेटिएको छ । जग्गाको कारोबार गर्ने सिन्धुपाल्चोकका एक जनाले एक करोड २० लाख पर्ने प्राडो चढेको फेला परेको छ । एक करोड रुपैयाँको मर्सिडिज चढ्ने दाइजोमा पाएको पनि खुलासा भएको छ । यसमा दाइजो दिनेको हैसियत र कारोबारमाथि अनुसन्धान हुनेछ ।
विभागले सार्वजनिक सूचना गरी खासै व्यापार व्यवसाय नदेखिए पनि महल खडा गर्नेको सूचना दिन आह्वान गरेको छ । 'केही सूचना आएका छन्,' उपमहानिर्देशक ढुंगानाले भने, 'तिनको डाटाबेस बनाएर निगरानी सुरु गरिएको छ ।' स्वीमिङ पुलसमेत भएका घरलाई अनुसन्धानको प्राथमिकतामा राखिएको छ ।
यस्तो कदमले राजस्व छलीका साथै अपराधीकर्मबाट सम्पत्ति आर्जन गर्ने प्रवृत्ति निरुत्साहित हुने ढुंगाना बताउँछन् । उनका अनुसार विलासी जीवन बिताए पनि राजस्व छली गरेको फेला परे जरिवाना र ब्याजसहित तिर्नुपर्ने हुन्छ । अपराधकर्मबाट आर्जित सम्पत्तिको स्रोत नखुल्ने भएकाले सम्पत्ति शुद्धीकरण नियन्त्रण कानुनअन्तर्गत जफत हुनेछ ।
कारबाही सुरु भएपछि पुँजी पलायन बढ्नसक्ने भएकाले हुन्डीलाई नियन्त्रण गर्न सुरु गरिएको विभागले जनाएको छ । विभागले मैतीदेवीस्थित एउटा घरमा डेरा गरी हुन्डी चलाइरहेका शिवरतन पोद्दारलाई बुधबार २५ लाख ५० हजार रुपैयाँ नगदसहित पक्राउ गरेको छ । उनले दैनिक ३५ लाख रुप्ौयाँको हाराहारीमा रकम हुन्डी गरी बाहिर पठाइरहेको खुलेको छ ।
अवैध कारोबार र कर छलीमार्फत रातारात नवधनाढ्य हुने क्रम नियन्त्रण गर्न सम्पत्तिको सीमा तोकेर सीमाभन्दा बढी सम्पत्ति भएकाले प्रत्येक वर्ष सम्पत्तिको विवरण बुझाउनुपर्ने व्यवस्था विकसित मुलुकमा हुने चार्टर्ड एकाउनटेन्ट एलडी महत बताउँछन् । उनका अनुसार यसरी बर्सेनि सम्पत्ति विवरण बुझाउँदा सम्पत्ति बढेअनुसार कर नतिरेको शंका लागेमा उनको वाषिर्क कारोबारको अनुसन्धान गरी छलेको फेला परे असुल गर्ने गरिन्छ । कतिपय मुलुकमा बढेको सम्पत्तिमा छुट्टै सम्पत्ति कर तिर्नुपर्छ ।
विभागले सुरु गरेको काम सराहनीय भए पनि कार्यान्वयन हुनेमा मन्त्रालयका एक अधिकारीले शंका व्यक्त गरे । अवैध धन्दा गरी पैसा कमाउनेको पहुँच राजनीतिक नेतृत्वसँग हुन्छ । 'एकाएक धनाढ्यको रूपमा उदाएका कतिपय त भ्रष्ट नेता र कर्मचारीको पैसा व्यवस्थापन गर्ने पात्र पनि हुन्,' तिनले भने, 'यसैले यस्तो कारबाही रोक्न चर्को दबाब झेल्नुपर्ने निश्चित छ ।' बहाली हुनासाथ नक्कली बिलको अनुसन्धान रोक्न बल लगाउने मन्त्री र विभिन्न देशका नागरिकता प्रयोग गर्ने राज्यमन्त्री हुने सरकारले यस्तो काम इमान्दारीपूर्वक गर्नेभन्दा पनि तर्साएर पार्टी र नेताका खातामा पैसा जम्मा गर्ने सम्भावना बढी भएको तिनले शंका व्यक्त गरे ।