विलासी जीवन विताउनेद्धारा कर छली सो जीवन विताउनेको नामावाली  सरकारले संकलन गर्दे

काठमाडौ, कार्तिक १० - आन्तरिक राजस्व विभागले राजस्व छली नियन्त्रण गर्न अकुत सम्पत्तिका मालिक (हाई नेटवर्थ इन्डिभिजुअल) को विवरणसहित सूची बनाउने भएको छ । सरकारले 'कर कार्यान्वयन अभियान वर्ष' घोषणा गरेको चालू आर्थिक वर्षमा अकुत सम्पत्ति आर्जन गरे पनि करको दायरामै नआउने प्रवृत्ति नियन्त्रणका लागि यस्तो सूची बनाएर दायरामा ल्याउने अभियान सुरु गर्न लागेको आन्तरिक राजस्व विभागका महानिर्देशक राजन खनालले जनाए ।

सम्पत्ति शुद्धीकरण र राजस्व छली नियन्त्रणका लागि अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोषले भित्र्याएको अवधारणअनुरूप सूची बनाइने उनले जनाए । उनका अनुसार कर तिरेर धनी हुने एक थरी छन् भने अर्का थरीले कर नतिरी अकुत सम्पत्ति आर्जन गरिरहेका छन् । 'सूचीमा कर तिर्नेको समेत विवरण संकलन गरिए पनि कर नतिरी धनी भएका करको दायरामा ल्याउनु यसको उद्देश्य हो,' उनले थपे ।  कारोबार, जीवनशैली, सामाजिक हैसियतको आधारमा यस्तो सूची बनाउने विभागको योजना छ । जीवनशैलीमा महँगा गाडी, घर, भोजभतेर, विदेश भ्रमण लगायतको सूचना लिएर विवरण बनाइने छ ।

समाजमा सम्पत्तिवालाका रूपमा बनेको पहिचान, चन्दा, पुरस्कार, ऋण दिएको कुराको सूचनाको आधारमा सामाजिक हैसियत पत्ता लगाई सूचीमा समावेश गर्ने योजना छ । 'विलासी जीवनशैली भए पनि उद्यम व्यवसाय गरी कर तिरिरहेको छ भने छानबिनमा परिहाल्ने होइन,' महानिर्देशकले भने, 'तर केही नदेखिए पनि विलासी जीवनशैली अपनाउने चाहिँ छानबिनको दायरामा पर्छन् ।' सूचीमा नियमित कर बुझाइरहेका उद्यमी/व्यवसायी, नाम मात्रको कर तिर्ने चिकित्सक, कानुन व्यवसायी, लेखापरीक्षक, परामर्शदाता लगायत पेसाकर्मी, स्कुल कलेज सञ्चालक, घरजग्गा कारोबारीका साथै करको दायरामा नपरेका बिचौलिया, तस्कर, गुन्डाका नाइके, भ्रष्ट नेता/कर्मचारी समेत समावेश हुने छन् । 'कुनै व्यवसाय नदेखिए पनि नेता, कर्मचारी र सेना/प्रहरीले भ्रष्टाचार गरी कमाएको पैसाको व्यवस्थापन गरेर करोडौंको गाडी चढ्नेहरू पनि छन्,' अर्थसम्बद्ध स्रोतले भन्यो, 'त्यस्तालाई चाहिँ तत्काल छानबिनको दायरामा ल्याउनुपर्छ ।'        

करोडौंको गाडी चढेर हिँड्छ तर करको दायरामा छैन वा नाम मात्रको कर तिरेको छ भने छानबिनको दायरामा पर्छ । पटकपटक विदेश भ्रमण गरिरहने, महँगा भोजभतेर आयोजना गरिरहने, ठूलो रकम चन्दा पुरस्कारमा खर्च गर्ने लगायत लाईर् सूचीमा समावेश गरिने छ ।

डाटाबेस बनाएपछि छानबिन गरी आवश्यक कारबाही प्रक्रिया बढाउने योजना बनाइएको छ । छानबिनमा भ्रष्टाचार, बिचौलिया, गुन्डागर्दी/तस्करीका कारण अकुत सम्पत्ति आर्जन गरेको देखिए सम्पत्ति शुद्धीकरण अनुसन्धान विभागलाई जिम्मा लगाउन योजना छ । 'कर छली विषयको रहेछ भने आन्तरिक राजस्वले छानबिन अघि बढाउने छ ।

अकुत सम्पत्ति मालिकको सूची बनाउन विभागले आफ्नो सूचना बैंक मजबुत बनाउने योजना बनाएको छ । 'भन्सारमा रहेको निकासी पैठारी सम्बन्धी सूचना, मालपोत कार्यालयबाट ठूलो रकमको घरजग्गा कारोबारको विवरण, स्टक एक्सचेन्जबाट बढी परिमाणमा सेयरको कारोबार, महँगा सवारी नामसारीको विवरण, बैंकिङ कारोबारको नियमित विवरण संकलन गरी मजबुत सूचना बैंक बनाउने योजना छ,'  खनालले भने ।

सरकारले गत आर्थिक वर्षलाई पनि 'कर कार्यान्वयन अभियान वर्ष' घोषणा गरेको थियो । महानिर्देशक खनालका अनुसार गत वर्ष सेवा केन्द्रमार्फत करदाताको घरदैलोमा पुगेर करदातालाई सजिलो बनाउनुका साथै करको दायरामा नपरेकालाई दायरामा ल्याउने प्रयास गरिएको थियो । यसका साथै छानबिनमार्फत ठूला करदातालाई कारबाही गरी कर छली निरुत्साहित बनाउने प्रयास गरिएको थियो । मूल्य अभिवृद्धि कर (भ्याट) को नक्कली बिल छानबिनमा ठूलो संख्यामा ठूला करदातालाई कारबाहीको दायरामा ल्याइएको थियो ।  अभियान सफल भएकाले चालू आवलाई पनि सरकारले कर कार्यान्वयन अभियान वर्ष घोषणा गरेको महानिर्देशकले बनाए चालू वर्षमा विभागले ठूला करदातामा कर छलीको प्रवृत्ति नियन्त्रण गर्ने अभियानलाई निरन्तरता दिँदै सम्पत्ति कमाए पनि कर नतिर्नेलाई कारबाही गर्ने अभियान थाल्न लागेको हो