दुईको हस्ताक्षर गर्नुपर्ने ‘गुड फर पेमेन्ट’ चेकमा निरज एक्लैलाई हस्ताक्षर गर्ने सैंजुको अनुमत

सैंजुका विषयमा राष्ट्र बैंकमा दुई धार
पत्रकारलाई सूचना नदिन गभर्नरको दोस्रो लिखित निर्देशन

काठमाडौं । एचएन्डबी डेभलपमेन्ट बैंकको करोडौं ठगी कान्डमा प्रमुख कार्यकारी अधिकृत जसोदा सैंजु पनि तानिने भएकी छन् । चार महिनाअघि हेड अफिस कमलादीबाट सरुवा भएका निरज नेपाललाई सैजुले गुड फर पेमेन्ट चेकमा हस्ताक्षर गर्ने अधिकार दिएकी थिइन् । गुड फर पेमेन्ट चेक जारी गर्दा कम्तिमा दुई जना बैंक अधिकारीको हस्ताक्षर चाहिन्छ ।  तर सैंजुले व्यवस्थापन समितिको वैठकबाट बढी कारोबार हुने शाखा भन्दै नेपाल एक्लैले हस्ताक्षर गरेको चेक चल्ने छुट दिएकी थिइन् ।
सैंजुलाई जोगाउन लागि परेको राष्ट्र बैंकको उच्च अधिकारीहरुले एकल हस्ताक्षरमा चेक जारि भएको कुरालाई लुकाइ रहेका छन् । जबकी चेकको धितोमा ऋण दिएर सहकारीले अपराध गरेको राष्ट्र बैंकका प्रवक्ता भास्करमणी ज्ञवालीले बताउँदै आएका छन् ।
माथिल्लो व्यवस्थापनले आँखा चिम्लेर सैंजुलाई जोगाउन खोजेकोप्रति राष्ट्र बैंकको नियमन र सुपरिवेक्षणका कर्मचारीमा पनि दुई धार देखिएको छ । एउटा पक्षले जसुदा ‘आइरन लेडी’ भन्दै उनले गल्ती गर्नै नसक्ने लविङ गर्दै आएको छ । यो धारमा नेकपा एमाले निकट कर्मचारी छन् ।
अर्को धारमा भने धितोमा ऋण दिने वैभवका सिइओ केशवनरसिंह श्रेष्ठलाई निलम्बन गर्न लगाउने राष्ट्र बैंकले समस्याको मूल जड एचएन्डबीको सिइओ सैंजुलाई कारवाही नगरेर पक्षपातपूर्ण भूमिका खेलेको भन्ने कर्मचारी छन् । सैंजु र उनको बैंकका विषयमा पत्रपत्रिकामा नकारात्मक समाचारहरु सम्प्रेषण हुन थालेपछि राष्ट्र बैंक गभर्नर डा. युवराज खतिवडाले फेरी पत्रकारसँग नवोल्न कर्मचारीलाई लिखित उर्दी जारी गरेका छन् । उनले पत्रकारलाई व्याक्तिगत रुपमा सूचना नदिन मंगलबार लिखित निर्देशन  दिएका हुन् । यसअघि गभर्नर नियुक्त भएको केही समयपछि खतिवडाले कर्मचारीलाई यस्तै निर्देशन जारी गरेका थिए ।

स्टकमा एचएण्डबी बैंकको कारोवार रोक्का, बैंकबाट औषतभन्दा बढी निक्षेप झिकियो

नेपाल स्टक एक्सचेञ्जले एचएण्डबी बैंकको कारोवार रोक्का गरेको छ । आइतवार सूचना जारी गरेर एक्सचेञ्जले छानविन प्रक्रियाका लागि कारोवार रोकिएको जानकारी दिएको छ । एचएण्डबीमा ६३ करोड रुपैयाँको घोटला भएको काण्ड आन्तरिक रुपमा चर्चा हुन थालेपछि बैंकको सेयर मूल्यमा ठूलो गिरावट आएको थियो । विहिवार पनि एक रुपैयाँले सेयर मूल्य तल झरेपछि एचएण्डबीको कारोवार प्रतिकित्ता ९३ रुपैयाँमा बन्द छ । आइतवार कारोवार रोकिनुअघि पनि बैंकको केही कित्ता सेयर ९२ रूपैयाँमा खरिदविक्रि भएको थियो ।
उता काण्ड सार्वजनिक भएपछि बैंकबाट दोब्बरभन्दा बढीले निक्षेप फिर्ता गएको छ । शुक्रवार औषतभन्दा सात करोड रुपैयाँभन्दा बढीले निक्षेप झिकिएको थियो । धेरै निक्षेप बैंकको नयाँ सडक शाखाबाट बाहिरिएको छ ।

एचएण्डबी काण्डमा हिनामिना ६३ करोड, गुड फर पेमेन्टमा ४० करोड, २३ करोडको क्यास सर्टेज

एचएण्डबी बैंक काण्डमा अहिलेसम्म झण्डै ६३ करोड रुपैयाँ घोटाला भएको प्रारम्भिक विवरण बिजमाण्डूले प्राप्त गरेको छ । गुड फर पेमेन्ट चेकका लागि ४० करोड रुपैयाँको दावी आएको छ भने झण्डै २३ करोड रुपैयाँको क्यास सर्टेजको विववरण आएको छ । प्राप्त विवरण अनुसार एउटा सहकारीले २१ करोड रुपैयाँ, अर्को एउटा सहकारीले आठ करोड, छ करोड, दुई करोड साढे तीन करोड र केही सहकारीको एक/एक करोडको गुड फर पेमेन्ट चेकका लागि दावी आएको छ । डिपोजिट गरेको तर सिस्टममा नदेखाएको व्याक्तिगत रकममात्रै आठ करोडको हाराहारीमा छ भने केही फाइनान्स तथा सहकारीको आठदेखि नौ करोड रुपैयाँको क्यास सर्टेज आएको छ ।
              को हुन् चौरासिया ?
गुड फर पेमेन्ट जारी गरिएका चौरासिया र प्रमिल यादव काठमाडौंमा म्याक्स मोवाइलको अधिकृत विक्रेता हुन् । यो काण्डमा वीरगञ्जका चौरासिया फरार भएका छन्, उनका काठमाडौंमा चारवटा साडीका पसल समेत छन् । चौरासियाले नेपालमा रासायनिक मल ल्याउने तयारी समेत गर्दै थिए । चौरासियाले यो मुद्धामा आफूलाई फसाउने काम भैरहेको बताएका छन्, उनले भने मेरो एचएण्डबी बैंकमै १५ करोड रुपैयाँ बराबरको धितो छ, उनले भने यसमा मलाई फसाएर मेरो व्यापार चौपट पार्ने केही व्यवसायिक समूहको रणनीतिले काम गरेको छ । प्रहरीले आफूलाई खोजेपछि सम्पर्कविहिन भएको बताउने चौरासियाले अदालतमा मुद्धाको तयारी भैरहेको बताउने गरेका छन् । अदालतबाट स्टे अर्डर पाएपछि म आफ्ना कुरा राख्न सार्वजनिक हुन्छ, उनले भने । कुलेश्वर शाखाका प्रमुखले ग्राहकसँग मिलेर अनियमितता गरेपछि एचएण्डबी बैंक समस्यामा परेको छ । शाखा प्रमुख निरज नेपालले ग्राहकलाई  गुड फर पेमेन्ट चेक जारी गरेर बैंकलाई करोडौं रुपैयाँ ठगी गरेको प्रारमिभक अनुसन्धानमा फेला परेको छ ।

               एचएण्डबी बैंकका कुलेश्वर शाखा प्रमुख
नेपालले एचएण्डबी बैंकका ग्राहक मनोज चौरासिया र जयकुमारी यादवलाई गुड फर पेमेन्ट चेक जारी गरेका थिए । यो चेकलाई अन्य बैंक, वित्तीय संस्था र सहकारीमा धितो राखेर ८० प्रतिशतसम्म ऋण लिन पाइन्छ । कुलेश्वर शाखाबाट चौरासिया र यादव लगायतलाई जारी गरेको चेक धितोमा राखेर उनीहरुले ऋण लिएका थिए । अहिलेसम्म ५० करोडभन्दा माथिको रकममा राष्ट्र बैंकमा उजुरी परेको छ । राष्ट्र बैंकमा आधा दर्जनभन्दा बढी करोड÷करोड माथिका गुड फर पेमेन्ट चेक आएका छन्, स्रोतले भन्यो । एउटा सहकारीले सबैभन्दा ठूलो २१ करोडको चेक ल्याएको छ, १६ करोडको एउटा चेक छ, पाँच÷पाँच करोडका दुईवटा चेक छन्, स्रोतले जानकारी दियो । सबै हिसाव गर्दा ५० करोडभन्दा माथि हुन्छ । अधिकांश गुड फर पेमेन्ट चेकको भुक्तानी सहकारीले गरेका छन् । उता शाखा प्रमुख नेपालले निक्षेप स्वीकार गरेको तर त्यसलाई सिस्टममा नदेखाएर रकम हिनामिना गरेको विवरण पनि एचएण्डबी बैंकमा आउन थालेको छ । विहिवार बैंकले सूचना जारी गरेर यस्तो विवरण माग गरेको थियो । यसको हिसाव किताव हुनै बाँकी छ, सबै हिसाव आएपछि ठगिको रकम अझै बढ्छ, स्रोतले भन्यो ।
आन्तरिक छलफलमा जुटेको एचएण्डबी बैंकले शाखाबाट थप हानी नोक्सानी भएको अनुसन्धान गर्न कुलेश्वर शाखाबाट कारोवार गर्ने ग्राहकलाई स्टेटमेन्ट लिन प्रधान कार्यालय बोलाएको हो । बैंकले नेपाललाई निलम्बन गरेर बैकिङ्ग कसुरमा कारवाही गर्न प्रहरीलाई पत्रचार गरेको छ भने दोषी देखिएका नेपाललाई प्रहरीले पक्राउ गरेको छ ।
नेपालले ग्राहकसँग मिलेमतोमा घोटाला गरेको पुष्टि भएको छ, अहिलेसम्म ५० करोडभन्दा माथिको हिनामिना भएको प्रारम्भिक अनुमान छ, राष्ट्र बैंक स्रोतले भन्यो । यो प्रकरण चार दिन अघि बैंकको जानकारीमा आएपछि बैंकको बोर्ड र व्यवस्थापनको संयुक्त बैठक समेत बसेको थियो ।
बैंकले यस विषयमा राष्ट्र बैंकलाई समेत पत्राचार गरेर जानकारी दिएको छ । त्यसैगरी बैंकले अन्य कर्मचारीसँग पनि यस विषयमा सोधपुछ गरिरहेको छ । एचएण्डबी बैंक हिमचुली विकास बैंक र वीरगञ्ज फाइनान्स मर्ज भएर गठन भएको संस्था हो । बैंकको प्रमुख कार्यकारी अधिकृतमा जोसुदा सैंजु कार्यरत छन् । बैंकमा घोटला भएको जानकारीमा आएपछि बुधवार बैंकको सेयर मूल्यमा समेत ठूलो गिरावट आएको छ । बुधवार प्रतिकित्ता नौ रुपैयाँ तल झरेर सेयर कारोवार भएको हो । बैंकले अघिल्लो वर्ष पाँच करोड १५ लाख रुपैयाँ मात्र मुनाफा गरेको थियो ।
             सञ्चालकको संलग्नता !
घोटला सार्वजनिक भएपछि सञ्चालकहरुवीच विवाद बढेको छ । यो विषयमा वीरगञ्ज फाइनान्स समूह र हिमचुली विकास बैंक समूह विभाजित भएको हो । हिमचुली विकास बैंक समूह स्रोतले यो घोटलामा बैंकका सञ्चालक नै संलग्न भएको आरोप लगाउने गरेका छन् । कुलेश्वर शाखा प्रमुख नेपाल वीरगञ्जका हुन,  उनी एचएण्डबी बैंकमा ब्रान्च म्यानेजर हुनु अघि सञ्चालक विजय सरावगीको कम्पनीमा अडिट गर्थे, स्रोतले भनयो । सरावगी पनि वीरगञ्जका उद्योगपति हुन् । अघिल्लो वर्षसम्म उनी बैंकको अध्यक्ष थिए भने यस वर्ष आफू सञ्चालक भएर वीरगञ्जकै श्रवणकुमार अग्रवाललाई अध्यक्ष बनाएका छन् ।
नेपालकै दाजु निर्मल नेपाल पनि एचएण्डबी बैंकको व्यवस्थापन समूहमा रहेर वित्त प्रमुखमा रुपमा कार्यरत छन् । यही कारण पनि हिमचुली समूहले वीरगञ्ज फाइनान्स समूहलाई पोलेको हो । दुई समूहकै विवादका कारण यो विषयलाई चार दिनदेखि लुकाइएको थियो, स्रोतले भन्यो । वीरगञ्ज समूह बैंकबाट चेक बराबरको रकम सहकारी र फाइनानसलाई भुक्तानी दिएर अरु प्रक्रिया सुरु गर्ने पक्षमा छ भने हिमचुली समूह तत्काल भुक्तानी दिन नहुने पक्षमा छ । उता सरावगीले भने कर्मचारीको दोष देखिएको भन्दै, त्यसलाई सार्वजनिक गर्नुपर्ने पक्षमा आफू उभिएका बताएका छन् । मैले नै सार्वजनिक गर्नुपर्दछ भनेको हो, त्यसपछि विहिवार सूचना जारी गरिएको हो, उनले भनेका छन् ।
को हुन् चौरासिया
गुड फर पेमेन्ट जारी गरिएका चौरासिया र प्रमिल यादव काठमाडौंमा म्याक्स मोवाइलको अधिकृत विक्रेता हुन् । यो काण्डमा वीरगञ्जका चौरासिया फरार भएका छन्, उनका काठमाडौंमा चारवटा साडीका पसल समेत छन् । चौरासियाले नेपालमा रासायनिक मल ल्याउने तयारी समेत गर्दै थिए ।
चौरासियाले यो मुद्धामा आफूलाई फसाउने काम भैरहेको बताएका छन्, उनले भने मेरो एचएण्डबी बैंकमै १५ करोड रुपैयाँ बराबरको धितो छ, उनले भने यसमा मलाई फसाएर मेरो व्यापार चौपट पार्ने केही व्यवसायिक समूहको रणनीतिले काम गरेको छ । प्रहरीले आफूलाई खोजेपछि सम्पर्कविहिन भएको बताउने चौरासियाले अदालतमा मुद्धाको तयारी भैरहेको बताउने गरेका छन् । अदालतबाट स्टे अर्डर पाएपछि म आफ्ना कुरा राख्न सार्वजनिक हुन्छ, उनले भने ।
                  राष्ट्र बैक सिईओका पक्षमा
राष्ट्र बैंक भने सिईओ जोसुदा सैंजुको पक्षमा देखिएको छ, विहिवार पनि केन्द्रिय बैंकमा यस विषयमा छलफल भएको थियो । केन्द्रिय बैंक सिईओलाई जोगाएर जाने पक्षमा छ, स्रोतले भन्यो । ५० करोड रुपैयाँभन्दा माथि हिनामिना भएको विषय सिईओलाई जानकारी नहुने भन्ने कुरा नै आउँदैन्, स्रोतले भन्यो । कर्मचारीको व्यवस्थापन गर्न नसक्ने सिईओले राजिनामा दिनुपर्दछ, उनीमाथि पनि छानविन हुनुपर्दछ, स्रोतले बतायो ।