सिन्धुपाल्चोकमा नाति जर्नेल इतिहाँसमै सीमित हुँदै…

रोशन कार्की//////// जन्मिँदै सेनाको जर्नेल भएका श्री ३ का खलक पशुपति शमशेर जंगबहादुर राणा यसपटकको निर्वाचनबाट इतिहास बन्ने भएका छन । उनले चुनाव जिते पनि या हारे पनि इतिहास बन्ने भएका हुन । तीन दशक लामो राजनीतिक यात्रा प्रायः यसै निर्वाचनबाट बिराम लिने सम्भावना रहेको छ । कारण पुरानै सोचका कारणले उनी अब इतिहासको पन्नामा रहने पक्कापक्की भएको हो । राजधानीको महाराजगञ्जको बहुबाजेले अधिकरण गरेको आलिसान महलमा बसेर हुर्केका राणाले पञ्चायतकालमा धेरै हालिमुहाली पनि गरे । उनले चाहेको समयमा र ठाउँमा केही विकासका काम पनि गरेकै हो । जब देशमा पञ्चायत शासनको विरुद्धमा आन्दोलन भयो २०४६ सालमा । त्यसपछि अन्त्य भएको पञ्चायती व्यवस्थासँगै करिबकरिब हराएका राणाले पुनः दल स्थापना गरेर राजनीतिक सुरु गरे राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीबाट ।

उनले सो पार्टीबाटै प्रजातान्त्रिक संसद्मा समेत सिन्धुपाल्चोक क्षेत्र नम्बर ३ बाट जिते तर त्यसपछि उनी केही कार्यकर्ता र विदेशीकै घेराभित्र रहे । अहिलेसम्म उनले सो नाफाखोरी समूहबाट बाहिर निष्कन नसक्दा राणा पहिलो संविधानसभामा माओवादीका सांसद् दाबा तामाङ र दोस्रो संविधानसभामा एमालेका शेरबहादुर तामाङसँग नराम्रो हार खानुपरेको थियो । काठमाडौं त्यसमा पनि ‘विजय निवास’ मा घुमेर बस्ने र राणालाई विश्वासमा लिएर आफ्ना असली मतदातासँग भेट गर्नबाटै वञ्चित गराएपछि उनी दुईपटक हारे सिन्धुपाल्चोकमा । सिन्धुपाल्चोकमा उम्मेदवारी भएपछि हारेको यही पहिलो र दोस्रो संविधानसभाको निर्वाचनमा हो । उनी आफ्नै कारण चुनाव हारेका हुन् र फेरि पनि जित्ने अवस्था एकदम कम छ । किनकि राणाको पैसालाई केही अपरिचित कार्यकर्ताले खर्च गर्ने र अन्य दलमै भोट हाल्ने प्रवृत्ति र कार्यकर्ताहरु राणाको अघिपछि गणेशले शिवलाई घुमेर बसेझँै बसेका कारण यसपटक पनि उनी चुनाब जित्न कठिन रहेको छ । आफ्नै खर्चमा स्थापना गरेको दलसमेत कमल थापाले खोसेर लिएपछि रन्थनिएका राणा अन्ततः लोकतान्त्रिक गठबन्धन गरेर सिन्धुपाल्चोक क्षेत्र नम्बर २ बाट चुनाव लड्दै छन । दलहरू गठबन्धन गरेरै निर्वाचनमा होमिएपछि सिन्धुपाल्चोकमा आसन्न प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभाको पहिलो चरणको निर्वाचन रोचक तथा घोचक बनेको छ । सिन्धुपाल्चोक–२ मा राप्रपा प्रजातान्त्रिकका अध्यक्ष राणालाई कांग्रेसले समर्थन गरेपछि त्यहाँको राजनीतिक सरगर्मी हलक्कै बढ्न गयो । यो क्षेत्रमा वाम गठबन्धनका तर्फबाट एमाले निवर्तमान सांसद् तामाङ चुनाव लडेका छन। राणाले सिन्धुपाल्चोकबाट वर्षौंसम्म चुनाव जिते । २०४७ सालमा मुलुकमा प्रजातन्त्र स्थापना भएपछि २०४८ मा सम्पन्न पहिलो बहुदलीय चुनावमा देशभरि चार जना मात्र पूर्वपञ्चले चुनाव जितेका थिए त्यसमध्ये एक थिए उनै राणा । तर, संविधानसभाका पछिल्ला दुवै चुनाव उनले हारे । उनको उमेर पनि ढल्कदै गएको छ । अहिले पनि उनी कुन कार्यकर्ता कुन आफ्नो विरोधी भन्ने सम्म नचिन्ने अवस्थामा पुगेका छन। उनको अघिपछि घुम्ने केही सहरिया कार्यकर्ताकै आडभरोसामा यसपटक चुनावमा त उठेका छन् तर जित्न भने कठिन हुनै गएको छ । राणाको खान्दानी बानी या राणा शासनझै अझै पनि सबै मेरा दास हुन् भन्ने सोच गएको छैन । उनले यस निर्वाचनमै सो सोचलाई परिमार्जन गरेर सबै बराबर हुन् र भोटरहरु मेरा देवता हुन् भन्ने भावना राणाको मनमा नआएसम्म चुनाव जित्ने सपना कम देख्दा राम्रो हुनेछ । किनकि राणाले युवा जमातलाई हात लिन सकेका छैनन् भने बूढाबूढीहरुको मतको आशामा चुनावी मैदानमा जानु फलामको चिउरा चपाउनु झैं हो । अहिले उनी पुरानै सोचबाट चुनावमा गएका कारण फलामको चिउरा चपाउँदै छन् राणाले । ‘बुढेसकाल’ मा पनि उनले फेरि एकपटक सिन्धुपाल्चोक जित्ने रहर गरेका छन। राणाले सम्भवतः अन्तिमपटक भन्दै आप्mना पुराना मतदातासँग भोट मागेका छन। उनको भोटसंख्या दैनिक घट्दै गएको छ भने खर्च बढ्दै । तामाङ समुदायको बाक्लो उपस्थिति रहेको सो क्षेत्रमा राणाले विगतमा तामाङ मतदाताकै बलमा निर्वाचन जित्दै आएका हुन । पहिलो संविधानसभाको निर्वाचनबाट त्यो अवस्था रहेको छैन । यसैबीच, सिन्धुपाल्चोकको तामाङ भोट धेरै फेरिइसकेको छ । धेरै नयाँ मतदाता थपिएका छन। तत्कालीन समयमा हराउने उम्मेदवार अहिले पनि शेरबहादुर सिन्धुपाल्चोक २ बाट र दावा सोही क्षेत्रबाट प्रदेशबाट उम्मेदवार बनेका छन। सिन्धुपाल्चोक २ मा पाँचपोखरी गाउँपालिका, हेलम्बु गाउँपालिका, मेलम्ची नगरपालिका, इन्द्रावती गाउँपालिका र चौतारा साँगाचोकगढी नगरपालिकासहित अधिकांश नगर क्षेत्र मिलाएको छ । स्थानीय निर्वाचनको नतिजा हेर्ने हो भने राप्रपाको आठ हजार पाँच सय ३७ र कांग्रेसको २१ हजार चार सय ८२ भोट रहेको छ । ‘अन्तिम पटक’ मौका मागेका राणालाई विगतका चुनावहरुमा भोट हालेका केही मतदाताले सहानुभूति मत दिने सम्भावना रहे पनि राणासँग युवा जमातको संख्या कम भएकाले उनको इच्छा पूरा हुन कठिन अवस्था रहेको छ । राणा राजधानीबाट अरुले तयार पारेको मञ्चमा गएर भाषण गरेको भरमा यसपटक मत आउने आशा राख्नु पनि ठूलो गल्ती हुनेछ । जब उनको प्रतिद्वन्द्वी सोही क्षेत्रकै भुइँमा सुतेर, सँगै बसेर खाना खाएर चुनावी प्रचारमा लागेको अवस्थामा उनी भने आफ्ना मतदाताभन्दा पनि विदेशीसँग लामो समय बिताउने गरेका छन। उनलाई अधिकांश मतदाताले भेट्न चाहेका छन् तर उनका गैरमतदाताकै कारण भेट हुनबाट पनि वञ्चित गराएकै कारण उनीलाई मत हाल्न मन भएकाहरुको मनसमेत भाँडिएको छ । सो अवस्थालाई राणाले जबसम्म विस्तापित गर्दैनन् तबसम्म उनलाई सहज हुने देखिँदैन । राणाले पुराना आफ्ना कार्यकर्ता जहाँ उनकै उमेरका बूढाबूढीहरुले आफैंलाई भोट हाल्ने आशा गरेका छन। तर उनकै उमेरका पुराना भोटरहरु अहिले आफैं भोट हाल्नसमेत नसक्ने अवस्थामा पुगेका छन् अनि विश्वासिलो भनेको आफ्नै नाति नातिना भएकाले सो भोटसमेत नआउने पक्कापक्की भएको छ । आर्कोतर्फ, राणासँग नजिक भएर पैसा खर्च गराउने र सोही पैसाबाट उनलाई हराउने खेलसमेत सो क्षेत्रमा सुरु भएको छ । दोस्रो संविधानसभाको निर्वाचनमा क्षेत्र प्रवेश गरेमा काट्ने भन्दै हिँडेकालाई अहिले चुनावको जिम्मा दिएका कारण पनि उनलाई भोट माग्ने भन्दा पनि हराउने रणनीतिमा उनकै टिम लागेको समेत छ । यस प्रकारका चुनौतीबाट पनि उनी जित्ने संधाबना भएपनि उनी आफ्नै कारण कम मत पाउने कुरालाई नकार्न सकिँदैन् । karkirimn@gmail.com