रहस्यमय तरिकाले अनुसन्धान टुंग्याइयो...

काठमाडौं, पुस १० - राजस्व अनुसन्धान विभागले डेढ महिनाअघि महाबौद्धमा छापा मारेर राजस्व छलीको आशंकामा नियन्त्रणमा लिएका २६ फर्ममाथिको कारबाही रहस्यमय तरिकाले टुंग्याइदिएको छ । पैसा लेनदेन गरी फाइल बन्द गरेको विभागका असन्तुष्ट कर्मचारीले आरोप लगाएका छन् ।

विभागले कात्तिक २५ गते ती र्फमको खातापाता नियन्त्रणमा लिएर 'अनुसन्धान' थालेको थियो । छापा मारेको ठाउँबाट विभागले चालू खाता, बिक्री खाताका साथै ठूलो परिमाणमा बिलबिजक नियन्त्रणमा लिएको थियो । ती र्फमले आयात गरेको सामानको भ्याट बिल काटेका थिएनन् । तर स्टक (मौजदात) मा कुनै सामान फेला परेन ।

विभागका महानिर्देशक शान्तबहादुर श्रेष्ठले सञ्चारकर्मी र अर्थ मन्त्रालयसँग राजस्व छलीको महत्त्वपूर्ण सुराक पाएको बताउँदै मूल्य अभिवृद्धि कर (भ्याट) को नक्कली बिल अनुसन्धानभन्दा ठूलो उपलब्धि हासिल हुने दाबी गरेका थिए । तर यसरी प्रचार गरिएको कारबाही अनुसन्धान नगरी टुंग्याइएको विभागका एक अधिकृतले बताए ।

विभागका महानिर्देशकले अनुसन्धानको जिम्मेवारी उपसचिव बलराम रिज्याललाई दिएका थिए । श्रेष्ठका विश्वासपात्र रिज्याल विभागमा वास्तविक (डिफ्याक्टो) महानिर्देशकका रूपमा चिनिन्छन् । अनुसन्धानमा संलग्न कर्मचारीले सुरुमा ठूलो उपलब्धि हासिल हुन लागेको भन्दै हल्ला फिजाए पनि एक सातामै केही पनि रहेनछ भन्न थालेको विभागका अर्का अधिकृतले बताए । 'अहिले त मन्त्रालयले कारबाही नगर्न दबाब दियो भन्न थालेका छन्,' ती अधिकृतले भने ।

उपत्यकाबाहिर रहेका विभागका महानिर्देशक श्रेष्ठसँग सम्पर्क हुन सकेन । महानिर्देशकले संसद अर्थ तथा श्रम सम्बन्ध समितिमा विभागले गरिरहेका अनुसन्धानको जानकारी गराउँदा यो छानबिनको उच्चारण गरेका थिएनन् । अनुसन्धानमा संलग्न अधिकृत डिबी क्षेत्रीले छानबिन भइरहेको बताए । 'ती र्फमले गरेको आयात पत्ता लगाई आन्तरिक राजस्व विभागमा पेस गरेको कर विवरण भिडाउने काम भइरहेको छ,' उनले भने ।तर आन्तरिक राजस्व सम्बद्ध स्रोतले कारोबार भिडाउन राजस्व अनुसन्धानले कुनै पहल नगरेको बतायो ।    नियन्त्रणमा लिइएका ती र्फमहरू तातोपानी नाकामार्फत सामान आयातमा संलग्न थिए । तातोपानी नाकाबाट सामान आयात गर्ने व्यवसायीले सामान्यतया 'क्यारिअर' र्फम मार्फत सामान भित्र्याउँछन् । ठेक्कामा सामान भित्र्याउने जिम्मा लिने क्यारिअरले आफैंले सामानको बिलबिजक तयार गरी सामान जाँचपास गराएर काठमाडौंमा वास्तविक आयातकर्तालाई सामान हस्तान्तरण गर्छन् ।

नक्कली आयातकर्ताले वास्तविक आयातकर्तालाई सामान बुझाउने काम मात्र हुने भएको बिल काट्दैनन् । 'आयातकर्ता र्फमको नाममा सामान आयात नगरी क्यारिअर र्फमलाई जिम्मा लगाउनुको मतलब कर छल्ने नियत हो,' विभाग सम्बद्ध स्रोतले भन्यो । तातोपानीबाट यसरी क्यारिअरमार्फत सामान भित्र्याउने राजधानीको प्रख्यात डिपार्टमेन्टल स्टोरको कारोबार अनुसन्धान गर्दा ६० करोड रुपैयाँभन्दा बढीको नक्कली बिल फेला परेको अन्तरिक राजस्व सम्बद्ध स्रोतले बतायो । राजस्व अनुसन्धान स्रोतका अनुसार खातापाता नियन्त्रणमा लिइएका २६ र्फमले चीनबाट ठूलो परिमाणमा सामान आयात गरे पनि कर विवरण पेस नगरेका 'ननफाइलर' थिए । यस्ता र्फमले प्यानमा दर्ता भएका व्यवसायीलाई सामान जिम्मा लगाई कर विवरण पेस नगरी नयाँ र्फम दर्ता गर्दै कारोबारलाई निरन्तरता दिने प्रवृत्ति छ । यस्तो कारोबारको कारण कर छली हुनुका साथै उपभोक्ताले सामानको बिल पाउँदैनन् ।

तातोपानीमा अरूको सामान ठेक्का लिएर भित्र्याउने ठेकेदार आयातकर्ताको दबदबाका कारण स्वच्छ कारोबार गर्न चाहनेले पनि केही गर्न नसक्ने अवस्था रहेको एक व्यवसायीले बताए । 'तिनलाई सामान भित्र्याउन जिम्मा नदिए राजस्व अनुसन्धानमा राजस्व छली भएको गलत सूचना दिएर अनावश्यक दुःख दिने गर्छन्,' तातोपानी मार्फत सामान आयात गर्ने ती व्यवसायीले भने ।

राजस्वद्वारा २६ फर्ममा छापा

कात्तिक २५ मा छापामा मारेपछि विभागका महानिर्देशक शान्तबहादुर श्रेष्ठले नक्कली बिल अनुसन्धानमा ठूलो उपलब्धि हुने दाबी गरेका थिए । तर अनुसन्धानको जिम्मेवारी पाएका उपसचिव बलराम रिज्यालले एक सातामै केही पनि रहेनछ भन्दै अनुसन्धानमा चासो देखाएका थिएनन् । अहिले अर्थ मन्त्रालयले कारबाही नगर्न दबाब दिएको हल्ला फिजाइएको छ ।