भ्याट र बैंक व्याजदर कमि गर्नकालागि सरकारलाई आग्रह गरेका छौ

पुरुषोत्तम बस्नेत
   अध्यक्ष
                      नेपाल मोबाइल व्यवसायी संघ

  विदेशमा आफ्नो अध्ययन सकेर नेपाल फर्किएपछि बैंक÷वित्तीय क्षेत्रमा कृयाशिल ३४ वर्षिय युवा सो क्षेत्रलाई छोडी २०६० सालदेखि मोवाईल व्यवसायमा लागेका छन् । बैंक÷वित्तीय क्षेत्रलाई छोडेर यस व्यवसायमा लागी आफु र साथीहरुको हकहितमा आवाज उठाउनु पर्छ भन्दै नेपाल मोवाईल व्यवसायी संघ स्थापना गरेर हाल सम्म सकृय रहेका  युवा व्यवसायी हुन पुरुषोत्तम बस्नेत । बैकिङ क्षेत्रमा आफ्नो दक्षता देखाई सकेका युवा एकाएक सो क्षेत्रलाई विचमै छोडी व्यवसायीतिर होमिए । अस्वस्थ्य प्रतिस्पर्धाका कारण व्यापार व्यवसाय चौपट भई रहेको अबस्थामा बस्नेतले किन सो पेशालाई अँगाले । लाखौ रुपैयाँको मासिक तलव आउने बैंक÷वित्तिय क्षेत्रलाई छोडेर दैनिक आरोप प्रत्यारोप हुने व्यवसायमा लागि परेका बस्नेत पछिल्लो चरणमा एक कुशल नेतृत्व गर्न सक्ने उदाहरण प्रस्तुत गरि सकेका छन् ।
सवैसंग मिल्न सक्ने सरकारी निति नियमलाई आत्मासाथ गर्नु पर्छ अनीमात्र नाफामुलक व्यवसायमा सफल हुन्छ भन्ने मुल भावना लिएर यस मोवाइल व्यवसायमा आएका बस्नेत व्यवसायीको हक हितकालागि दिनरात खटि रहेका छन् । हाल सो संघको अध्यक्ष पदमा रहि मोवाईल व्यवसायलाई व्यवस्थित गर्ने र यस क्षेत्रमा देखिएका समस्याहरुको समधान गर्नकालागि संघको माध्यामबाट आवाज उठाउदै आएका छन् । ललितपुरको चाँपागाउँमा जन्मीएका बस्नेत अहिले झिमिसे उज्यालोसंगै राजधानीको मुख्य व्यापारिक केन्द्र न्यूरोड र महावौद्वमा बेलुका अबेससम्म बसेर व्यवसायका समस्याबारे छलफल, अन्तरकृया गरि समधान गर्ने तर्फ लागी परेका छन् । यस क्षेत्रमा देखिएको समस्या, समधान र भविश्यका योजनाका बारेमा केन्द्रीत भएर कमाण्डर पोष्टका लागि रोशन कार्कीले अध्यक्ष बस्नेतसंग गरेको कुराकानीको सम्पादीत अंश ।

नेपालमा मोवाईल व्यवसायको भविश्य कस्तो देख्नु भएको छ ?
पछिल्लो समयमा आएर नेपाली बजारमा सानो र हलुका सामानहरुको भविश्य उज्जल देखिएको छ । पहिले–पहिले ठूला आकारका मोवाईल, ल्यापटप लगायत अन्य सामानहरुको प्रयोगमा आउने गरेको थियो । अब समय परिवर्तनसंगै उपभोक्ताहरुमा पनि साना, हलुका सामानहरुको प्रयोगमा वृद्धि हुदै गएकाले सोही अनुसार बजारमा मोवाईल र ल्यापटपहरुको मागमा वृद्धि हुदै आएको छ । अन्य सामानको हकभन्दा मोवाईल बजारको भविश्य रामंो रहेको छ । पहिले ६०÷७० प्रतिशत बजार हिंस्सा ओकटेकोमा अब यस क्षेत्रले सय प्रतिशतनै बजार ओकटेको छ । विश्व बजारमा विकसित भएका नयाँ प्रविधिसंग खेल्न र विश्व मानचित्र कुनै एक कुनामा बसेर थाहा पाउनकालागि पनि मोवाइलको विकल्प भएन । त्यसैले अब यस क्षेत्रमा हुने कुनैपनि विकास र अन्य प्रविधिसंग खेल्नकै लागि पनि मावाइल अत्याबश्यक भएका कारण यस व्यवसायको भविश्य लामो समयसम्म रहन्छ भन्ने विश्वास हामीले लिएका छौ ।

उपभोक्ताहरुको आम्दानी अनुसार ब्रान्डेड मोवाईल खरिद गर्न सक्ने अबस्थमा छैन भनिन्छ नी ?
बजारमा सवै खाले उपभोक्तालाई आफ्नो बजेट अनुसारको मोवाइल सेट रहेको छन् । यहाँले भने अनुसार ब्राण्डेड मोवाईल खरिद गर्न नसक्ने अबस्था रहेको छैन । किनकी नेपाली बजारमा आफ्नो बजेट अनुसार अन्तर्राष्ट्रिय स्तरका ब्राण्डेट मोवाइलहरु नेपाली बजारमा पाईन्छन । बजारमा ५ हजार रुपैयाँदेखि माथीका स्मार्टफोनहरु रहेका छन् । तर, जुन ब्रान्डको मोवाईल हो त्यही सुविधा सहितको मोवाईहरुपनि बजारमा आएको छ । आफ्नो आम्दानी अनुसार मोवाईल खरिद गर्नकालागि विभिन्न कम्पनीले वारेन्टीका साथ ब्रान्डेड मोवाईलहरु छन् । बजारमा ट्वलेट, फ्यावलेट र स्मार्टफोनहरुलाई किस्ताबन्दीमा पनि दिने सुविधा दिईएको छ । किस्ताबन्दीमा लिन नचाहाने उपभोक्ताका हकमा ५ हजार रुपैयाँमा स्मार्ट फोनसेटहरु समेत बजारमा पाईने व्यवस्था भएकाले अब सवैको हातमा राम्रो र ब्रान्डेड मोवाईलसेटहरु हुने छन् । अब ब्राण्डेत मोवाइल लिन र खरिद गर्न सवैको नेपालीको पहँुचमा रहेको छ भन्ने लाग्छ हामीलाई ।

नेपाली बजारमा चीनमा उत्पादन भएको कम गुणस्तरका मोवाईल सेटहरु भेटिन्छन्, यसबाट ब्रान्डेड मोवाईलको व्यापारमा कस्तो असर छ ?
हो ३÷४ वर्ष अगाडि खुल्ला सिमानाबाट गुणस्तरहिन सामानहरु नेपाल भित्रने गरेका थिए । त्यस समयमा ब्रान्डेट मोवाइल बिक्री गर्ने व्यवसायीलाई नराम्रो संग असर परेको थियो । तर अहिलेको अबस्थामा आइपुग्दा त्यो समस्या रहेको छैन् । व्यवसायीहरु चोरीको सामानभन्दापनि भन्सार बुझाएर सफाइ पत्र सहित ल्याएको सामान बिक्री गर्ने भएकाले त्यो समस्या छैन् । विशेषगरी, चीन र भारतमा उत्पादन भएका न्यून गुणस्तरका मोवाईल सेटहरु नेपाली बजारमा आउने गरेको थियो । सुरुका समयमा मोवाईल सेटहरु अति मंहगा थिए । व्यापारिले सस्तो सेट खरिद गरेर ल्याउने गरेका हुन । सो अबैध कारोबार आजको समयमा आएर शुन्यमा पुगेको छ । किनकी सरकारले विद्युतिय सामान आयात गर्दा भन्सारबाट प्रमाणित गरेर, भन्सार तिरेर नै ल्याउनु पर्ने नियमलाई कडाइ गरेपछि गुणस्तरहिन मोवाइल सेट आयातमा ठप्पनै भएको छ । यहाँ उपभोक्ताको चाहाना अनुसारको सेटहरुको बिक्री गरिनु पर्ने अबस्था हुन्छ । एउटा व्यवसायीले आफ्नो पसलमा आएको उपभोक्तालाई उसको चाहना अनुसार सेटहरु उपलव्ध गराउनु पहिलो दायित्व हो । त्यसैले खोजे अनुसार सेटहरु पाइन्छ । यहाँ यो भन्नेको होईनकी, चीनमा उत्पादन भएका सवै सेटहरु गुणस्तरहिन छन भन्न खोजीएको होईन । अधिकाशं सेटहरु चीनमानै उत्पादन हुने गरेका कारण सेट खरिद गर्दा वारेन्टी सहितको सेटहरुमात्र किन्नु राम्रो हुने छ, यहाँ चीनबाट सेट आयात भएपनि ब्रान्डेड सामानमा यसको कुनै असर पर्ने छैन र परेको पनि छैन । फेरी सरकारले मोबाइल आयात गर्दा भन्सार एप्रुप गरिनु पर्छ । पहिला व्यवसायीले नबुझेर गुणस्तरहिन सामान आयात गर्नु गरेका थिए तर अहिले सरकारले पनि मोवाइल आयतमा केही प्रतिशत पछि फिर्ता हुने भएकाले चोरी चकारी भन्दापनि भन्सार एप्रुप गरेकै सामान आयात गर्ने गरेका कारण गुणस्तरहिन सामान आयातमा शुन्य अबस्थामा पुगे छ ।

तपाईले हालै विभिन्न ब्रान्डका मोवाइलहरु एकै स्थानबाट बिक्री वितरण सुरु गर्नुभएको छ, किन नाफा धेरै हुन्छ भनेर सुरु गर्नुभएको हो ?
हैन । मैले एकै स्थानबाट सवै ब्रान्डका मोवाइल बिक्री गर्न सुरु गरेको हो । हामी व्यसायीहरुले आम उपभोक्तालाई कसरी समयको सदुपयोग गर्ने भन्ने सोचका कारण सो सोरुम स्थापना गरेको हो । यहाँ माग बढेको अबस्थामा नाफा घट्छ । किनकी व्यवसायीले आफ्नो व्यवसाय सञ्चालन गरेरपछि पक्कैपनि नाफाको आसा राखेको हुन्छ । त्यो भन्दापनि आम व्यवसायको मुख्य लक्ष्य भनेको उपभोक्तालाई आत्मा सन्तुष्टी दिनु भएकाले समय र एकै स्थाबाट सवै चाहेको सेटहरु खरिद गर्नकै लागि पारामाउन्ट मोवाइल सोरुम सुरु गरेको हो ।

भनेपछि, अधिकारीक बिक्रेताकोभन्दा बढी अरुले सेट बेच्ने गरेको छ भन्न खोज्नु भएको हो ?
सेटहरु त आधिकारीक बिक्रेताले नै बिक्री वितरण गर्ने गर्दछन् । किनकी सवै व्यावसायीहरुको ुसहयोग चाहिन्छ । आम उपभोक्ता एकै ब्राण्डका मोवाईल सेट खरिद नगर्ने भएकाले र पसलमा आउनेले विभिन्न ब्रान्डको मोवाईल खोज्ने भएकाले सवैले सल्लाहा गरेर सवै ब्राण्डको मोवाइल बिक्री वितरण गर्ने व्यवस्था मिलाएको हो । जुन ब्राण्डको मोवाइल हो जहाँबाट बिक्री भए पनि विल विजक लिएर गरेको भए निश्चित समयभित्र खराबी भएमा सम्बन्धित कम्पनीले मर्मत गरिदिन्छ । त्यसमा कुनै शंका नगर्दा हुन्छ । उपभोक्ताको चाहानालाई ध्यानमा राखेर यसरी बिक्री वितरण गरेको हो । 
माग बढेपछि नाफा घट्छ भनेर यहाँले भन्नु भयो नी यो कसरी घट्छ र ?
हो सतही रुपमा हेर्दा माग बढेपछि नाफापनि बढ्नु पर्ने हो । तर धेरै व्यवसायीका विच प्रतिस्प्रधाबाट खरिद बिक्री हुने भएकाले साँवामा मात्रै भएपनि सामान बिक्री गरिनु पर्ने बाध्यता रहेको छ । किननी व्यवसायीबीच हुने अस्वास्थ्य प्रतिस्पर्धाकै कारण र दैनिक रुपमा विकसीत भएको नयाँ प्रविधिका कारण माग बढेपनि नाफा कम लिएर व्यवसाय गर्नुको विकल्प छैन भनेको हो ।
यहाँले सवै ब्रण्डको मोवाइल अन्य पसलको भन्दा कम मुल्यमा होलसेलमा बिक्री सुरु गर्दा व्यवसायीबीच मनमुटाव न भएको छैन ?
यहाँले भने झै हामी व्यवसायीमा प्रतिस्पर्धा हुन्छ तर मनमुटाव हुने कुरै आउदैन । किन भने, व्यवसायीले कसरी उपभोक्तालाई सेवा दिने, उपभोक्ताको समय कसरी सदुपयोग गर्ने भन्ने भावना हून्छ । त्यही भएर यहाँले सवै पसलमा सवै ब्राण्डको मोवाईलहरु देख्नु हुन्छ । त्यो सवैको राय सुझाव अनुसार राखिन्छ । सवाल रह्यो, अन्य पसलकोभन्दा कम मुल्यमा होसेलमा बिक्री गर्ने नगर्ने भन्ने त्यो सम्बन्धित व्यवसायीको योजना हो त्यसमा कसैले कसैलाई नियन्त्रण गर्न मिल्दैन् । आफुले लगानी गरेपछि समकक्षीहरुको रायसुझाब अनुसार व्यवसायलाई अगाडि बढाउने गरिन्छ । सवै एकआपसको परिपुरक हुन ।
यहाँहरुको संलग्नतामा मोवाईल दोस्रो मेला सम्पन्न भयो तर संघमा त विवाद आयो नी किन होला ?
हाम्रो संलग्नतामा गत वर्षको माघमा दोस्रो मोवाईल मेलाको आयोजना सम्पन्न ग¥यौ । यहाँले भने झै संघमा विवाद भएको छैन । संघ÷सस्थामा केही मतविभाजन हुनु सामान्य कुरा हो । अन्य व्यवसायीको भन्दा हाम्रो संघमा विवाद गर्न समयनै छैन किनकी साना÷साना सामानहरु बिक्री गर्ने समुह हो । त्यसैले यस संघमा विवाद हुने भन्ने सोचेको पनि छैन । सवै सदस्यहरुले यो संघलाई आर्थिक भौतिक र अन्य रुपबाट सक्दो सहयोग गरेका छन् र त्यो भविश्यमै पनि सदस्यहरुले दिइरहन्छन् । किनकी सो मेला हामीले देशभर छरिएर रहेका व्यवसायीहरुलाई एकै छानामुनी ल्याएर आफ्नो व्यवसाय र सामानको परिचय गराउने प्रत्यक्ष रुपमा उपभोक्तासंगको भेटघाटको गराउने उदेश्यले पनि यो मेला आयोजना गरेको हो त्यो लक्ष्य अनुसार सफल पनि भयो । एकै थलोबाट विश्व बजारमा भएको प्रविधिको प्रयोगका साथै प्रविधिका बारेमा सवै वर्गलाई जनकारी गराउने पनि उदेश्य हामीले लिएर मेलाको आयोजना गरेका हौ ।

मेला पछि त यहाँहरुमा विवाद भएर निष्कृय रहेको भन्ने सुन्न आएको थियो नि खास कुरा भएको हो ?
हैन हामी मेलापछि निष्कृय रहेको पक्कै हो । सवै व्यवसायीहरु सामान बेचेरै जीवन चलाउनु पर्ने भएकाले मेलापछि संघमा भन्दापनि व्यवसायमा बढी समय दिएका कारण निष्कृय भएको देखिएको हो । तर विवाद भएर निष्कृय भएको होइन । हामी संघले गर्नु पर्ने काममा सवै एकैसाथ देखा पर्छौ र काम सम्पन्न गर्ने भएकाले यहाँहरुले निष्कृय देख्नु स्वभाविक नै हो अन्नेथा विवादका करण चाँही होइन् ।
सवै समय संघ÷सस्थामा मात्र दिन सकिदैन तर पनि समय मिलाएर दिनमा एक पटक जमघट गरेर दिनमा परेका व्यवसायीहरुको समस्यामाथी छलफल गर्ने गरेका छौ । कुन समस्याले व्यवसायीलाई पिरोलेको छ त्यसलाई समधान गर्न सम्बन्धित निकायसम्म हामी जाने गरेका छौ । हामी साना तथा चुनौतिपूर्ण सामानको बिक्री वितरण गर्नेहरुमाथी पर्ने समस्याका बारेमा सम्बन्धित निकायलेभने खासै चासो दिने गरेको छैन । त्यसमा पनि समस्या परेपछि र विना कारण समस्या आएमा छलफल र सल्लाहा गरेर समधान गर्ने गरेका छौ । संघमा विवाद हैन सल्लाहा हुन्छ । विचार विर्मश हुने गरेको छ । अरुको संघ÷सस्थाभन्दा फरक छ हाम्रो संघ ।

मेलाबाट यहाँहरुलाई उपभोक्ताहरुले कस्तो प्रकारको सुझाब दिए त ?
पहिलो पटकको मेलाभन्दा दोस्रो पटकको मेलाबाट हामीलाई उपभोक्ताहरुले महत्वपुर्ण सुझाबहरु दिएका छन् । हामी त्यो सुझाबलाई व्यक्तिगत÷सस्थागत दुवै तर्फबाट पुरा गर्ने बचन दिने छौ । उपभोक्ताबाट सामाजिक उत्तरदायित्वका साथै व्यवसायलाई अगाडि बढाउनु पर्छ भनेका छन् । त्यो हामी कार्यान्वयन गर्ने छौ । किनकी यो सस्था स्थापना भएको पनि २ वर्ष वितेको छ हामी सामाजिक उत्तरदायित्व र गुणस्तरिय सामान बिक्री वितरण गर्नेतर्फ सचेत भएर लागि परेका छौ । हाम्रो लागि देवता भनेकै उपभोक्ता भएका कारण उनीहरुले दिएको सुझावलाई संघ र साथीहरुले सहि मानेका छन् । संघबाट गर्नुपर्ने कुरा संघले विस्तारै समधान गर्छ । भने व्यवसायीबाट गरिनु पर्ने सुधारलाई उनीहरुबाट हुने नै छ । अबको मेलामा पहिले भएका कमी कमजोरी दोहोरीने छैन । किनकी मेलामा सोचेभन्दाबढी उपभोक्ताहरु आउने भएकाले अनुमान गरेको भन्दा केही परिवर्तन र असुविधा भएकोमा हामीलाईपनि दुख लागेको छ । अब त्यो अबस्था आउने छैन् । पाएको सुझाबलाई हामी कार्यान्वयन गर्ने छौ ।
तपाईहरुको संस्थाले मोवाईलहरुको बीमा गर्ने योजना बनाउनु भएको छ     ?
हाम्रो सस्थाले विभिन्न मोवाईल कम्पनीसंग मंहगो मोवाईल सेटको बारेमा उपभोक्ताहरुलाई बीमा गरिदिनु पर्छ भन्ने बारेमा चरण चरणमा छलफल गरेका छौ। यो कार्याक्रम संघले भन्दापनि सम्बन्धित मोवाइल बिक्रेताले गर्ने भएकाले उनीहरुसंग छलफल गरेका छौ । पहिलो चरणमा सामसुङ कम्पनीको ३० हजार रुपैयाँभन्दा माथिको मोवाइलमा बिमाको व्यवस्था गरेको छ । त्यसबाट धेरै सुविधा भएकाले अब सवैले विस्तारै बिमा गर्ने तर्फ सकारात्मक विचार हामीले पाएका छौ ।

तपाईहरुको संघलाई सरकारबाट कस्तो सुविधा दिएको छ ?
सरकारबाट खासै सुविधाहरु पाएको छैन् । हामीले पटक–पटक भन्सार बिन्दुमा सहजीकरण गर्न माग गरेका छौ, मुल्य अभिवृद्धि कर (भ्याट) लाई पुर्नविचार गरी कम कर निर्धारण गर्न आग्रह गरेका छौ  । यसमा सरकारले ध्यान दिएको हामीहरुले पाइ रहेका छैननौ । किनकी अहिले सरकारसंग आफ्ना माग पुरा गर्न नेपाल बन्द, चक्काजाम र अन्य दवावमुलक कार्यक्रम गर्नु पर्ने भएकाले हामी त्यस्ता प्रकारका काम गर्ने र गराउने समेत नभएकाले सो मागलाई सरकारले ध्यान नदिएको जस्तो लाग्छ । सरकारले आम गरिव जनतालाई सूचनाको पहुँच पु¥याउने भन्ने अनि सूचनाको पहुँच लिनकालागि मंहगोमा सेट खरिद गर्नु परेको छ । यहाँ सरकारले भ्याटमा कम दर राख्ने हो भने सेटहरुको मुल्यमा निकै कम हुन आउने छ । त्यसैगरी, बैंकबाट सहजरुपमा ऋणको व्यवस्थाका साथै र व्याजमा कमी होस भनेर आवाज उठाउदा पनि सरकारले चासो दिएको छैन । यदि सरकारले भ्याटमा केही प्रतिशत छुट र बैंकको व्याजमा कमी भएमा आम उपभोक्ताहरुले हालको भन्दापनि कम मुल्यमा मोवाइलहरु पाउने छन् ।  

अन्य स्थानको तुलनामा न्यूरोडमा सामानहरुको मूल्यमा ठूलो भिन्नता रहेको छ भन्ने गुनासो उपभोक्ताहरुको रहेको छ के न्यूरोड र सपिङ मलहरुमा अन्यको तुलनामा बढीनै हौ ?
खासै मुल्यमा भिन्नता हुन्छ जस्तो हामीलाई लागेको छैन । विद्युतिय सामानको मुल्य भन्सार विन्दुमै तोकेर आयात गरिनु पर्छ । न्यूनतम मूल्य सार्वजनिक गरेर सामान आयात गर्नु पर्ने भएकाले मूल्यमा ठूलो अन्तर पर्दैन । जहाँ उपभोक्तालाई कोही कसैले ठूलै मूल्यको अन्तरमा सामान बिक्री गरेको जस्तो लाग्छ भने तत्काल भन्सार विन्दुमै तोकेको मुल्य (एमआरपी) विवरण माग गरेर बुझ्न सकिन्छ । सो मूल्यभन्दा केही प्रतिशत सामान हेरेर व्यवसायीले वृद्धि गर्न पाउने वित्तीय ऐन अनुसार सामान खरिद बिक्री गर्ने गरेको छ । न्यूरोडमा अत्याधिक मंहगो र अन्य स्थानमा अति सस्तो भन्ने कुरै आउदैन ।

तत्काल मोवाइल मेला गर्ने तयारी छ या छैन ?
तत्काललाई मेला गर्ने तयारी भएको छैन । अब एक महिनामा हाम्रो महानचाड दशै आउन्छ । अन्य तुलनामा दशै र तिहारमा बढीनै खट्नु पर्ने भएकाले मेलाको आयोजना गर्ने समय पुग्दैन त्यही भएर दशैतिहार पछाडि चाही मेलाको बारे विचार गर्नु पर्ने भन्ने सामान्य छलफल संघका साथीहरुसंग भई रहेकाले तत्काल मेलाको आयोजना गरिदैन ।

आगामी वर्षको नयाँ योजना के छ ?
हामी आगामी वर्षमा नयाँ÷नयाँ योजनाहरु बनाउने छौ । किनकी योजनाहरु अगाडिनै सार्वजनीक गरिनुभन्दा समय आएपछि सार्वजनीक गरिनु महत्व हुन्छ । त्यसैले अझै धेरै समय बाँकी भएकाले अहिले नयाँ योजनाहरु गोप्यनै राखौं हैन ।
अन्त्यमा
हामी सवै सामान खरिद गरिदाँ वारेन्टी कार्डबाट मात्र गर्नुहोला भन्न चाहान्छौ । सवै उपभोक्ताहरुले पनि विल विनाको कारोबार नगर्नु होला । किनकी विल विजकविनाको कुनैपनि कारोबार नगर्न आग्रह गर्दछौ । हाम्रो कमि कमजोरीबारे भनेर सहयोग गरेर हामीलाई अगाडि बढ्न सहयोग गर्न विषेश अनुरोध गर्दछौ ।  सरकारले दिएको निर्देशन र नियम अनुसार सामान खरिद बिक्री गरेर सहित सामानको सदुपयोग गरौ र राज्यलाई समेत सहयोग गर्नेमा उपभोक्ताबाटपनि पहल गरौ । गुणस्तरिय सामान प्रयोग गर्नकालागि उपभोक्ताहरु पहिलो चरणमा जागरुक हुनु पर्छ । जहाँ उपभोक्ताहरु जागरुक भएको खण्डमा कोही कसैले पनि गुणस्तरहिन सामान बिक्री गर्ने छैन । उपभोक्ताले व्यवसायीको मात्र विश्वास लिने हैन । आफैले बुझ्नु पर्छ । जहाँ उपभोक्ताहरु जागरुक हुन्छन त्यहाँ राज्यको राजस्व संकलनमा समेत वृद्धि हुन्छ । राज्य, उपभोक्ता र व्यवसायी एक अर्काका परिपुरक हुन । एकले अर्कालाई सहयोग र सल्लाहा दिनु पर्छ र सल्लाहा अनुसार आफ्नो कार्यलाई अगाडि बढाउन सहयोग गर्नकालागि आम उपभोक्तालाई अनुरोध गर्दछु ।