एक दिन बन्दले  ३ अर्ब नोक्सानी
रोशन कार्की
काठमाडौं । एक दिनको बन्दले देशमा ३ अर्ब रुपैयाँ बराबरको आर्थिक नोक्सानी हुने निजी क्षेत्रले बताएको छ । एक दिन मात्र देश ठप्प हुँदा २ अर्ब रुपैयाँ बराबरको आर्थिक नोक्सानी हुने र त्यसलाई सही बाटोमा ल्याउन थप एक अर्ब रुपैयाँ लाग्ने हुँदा ३ अर्ब रुपैयाँको नोक्सानी हुने व्यवसायीहरूले जनाएको छ । देशमा एक दिन कारोबार ठप्प हँुदा अर्थतन्त्र तीन दिनका दरले पछाडि धकेलिने नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघको भनाइ छ । बढ्दो लोडसेडिङ तथा श्रम समस्याका कारण चर्को मारमा परेका उद्योगी व्यवसायीहरूमाथि राजनीतिक दलको बन्दले थप निरुत्साहित बनाएको छ । विभिन्न मागराख्दै गरिने बन्द तथा हड्लातका कारण एक दिनमा देशलाई एक ३ रुपैयाँभन्दा बढी नोक्सान हुुने महासंघले जनाएको छ ।
यसरी विभिन्न राजनीतिक दलबाट हुने बन्दका कारण त्यसको प्रत्यक्षमार कृषि क्षेत्रमा पर्ने नोक्सानीबाहेक १ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी प्रत्यक्ष घाटा हुुने महासंघको भनाइ छ । बन्दमा ग्रामीण क्षेत्रका ४० प्रतिशत बासिन्दा प्रत्यक्ष प्रभावित हुुने गर्दछन् । प्रभावित हुुनेमध्ये २० प्रतिशत दैनिक ज्यालादारी कामदार, १० प्रतिशत फलफूल तथा दूध उत्पादक कृषक र १० प्रतिशत सिकर्मी तथा साना व्यापारी, दक्ष ज्यालादारी कामदारहरू मारमा पर्ने गरेका छन् । बन्दले १७ लाख ग्रामीण परिवार र ९० लाख व्यक्तिको जीविकोपार्जनमा नकारात्मक प्रभाव पर्ने गरेको अनुमान महासंघको रहेको छ । बिहीबार वैद्य माओवादीको बन्दका कारण बाहिर जिल्लाबाट काठमाडौं भित्रने गरेका लाखौँ रुयैयाँको तरकारीहरू बीच बाटोमै अलपत्र परेका छन् । बन्दले सर्वसाधारणको दैनिक जीविकोपार्जमा समेत प्रत्यक्षरुपमा असर पु¥याउने गरेको छ ।

यसरी विभिन्न माग राख्दै गरिने बन्द हड्तालका कारण सरकारको लक्ष्यअनुसारको राजस्व संकलनमा समेत ठूलो असर पर्ने प्रष्ट भएको छ । चालू आर्थिक वर्षको पहिलो महिनामै भन्सार राजस्व संकलनमा गिरावट आएको छ । राजस्व असुुली लक्ष्यभन्दा कम रहेको र मुुलुुकमा भित्रने वैदेशिक सहायताको अवस्था पनि निराशाजनक रहको अर्थविद्हरूको भनाइ रहेको छ । यसैगरी, शहरी क्षेत्रमा बन्दका कारण बजार मूल्यमा समेत वृद्धि हुुने गरेको छ । दैनिक उपभोग्य वस्तुको आयतमा अवरोध पुगेपछि व्यवसायीहरूले आफूखुशी मूल्यवृद्धि गर्ने गरेका छन् । त्यसको मारसमेत निम्मस्तरका जनताले भोग्नु परेको छ । मुुलुुकको अर्थतन्त्र संकटतर्फ गइरहेको छ । राजनीतिक उद्देश्य पूर्तिका लागि बन्द आह्वान गर्ने रणनीतिमा समीक्षा गर्न राजनीतिक दल तथा माओवादीलाई अर्थविद्हरूले आग्रह गर्दै आए पनि सो आग्रहलाई कुनै दलहरूले वास्ता गरेका छैनन् ।
यसअघि नै बन्द हड्ताल नगर्ने दलहरुको प्रतिवद्धताविपरीत मुलुकले बन्दको सामना गर्नु परेको छ । वैद्य माओवादीको बन्दका कारण बिहीबार मुलुकभरका उद्योगधन्दा कलकारखानासमेत बन्द हुन पुगेका छन् । बन्दको नाममा गाडी र उद्योग प्रतिष्ठानहरूले बन्दको समाना गर्नु परेको छ । राजनीतिक माग पूरा गराउन सिंगो मुलुकलाई बन्धक बनाइने परम्पराप्रति निजीक्षेत्र चिन्तित बन्दै गएको महासंघले जनाएको छ । उर्जा संकट, शान्ति सुरक्षा, श्रमिकको समस्या, पेट्रोलियम पदार्थमा भएको मूल्य वृद्धिका कारण  औद्योगिक क्षेत्र कठिन अवस्थाबाट पुगेको अवस्थामा चाडपर्वको पूर्वसन्ध्यामा भएको बन्दका कारण झन् उद्योगधन्दा संकटमा परेको छ ।
सरकारले हालै पेट्रोलियम पदार्थमा मूल्य ह्वात्तै बढाएको छ । यिनै समस्याका कारण उद्योगधन्दा चौपट बन्न पुगेको उद्योगी व्यवसायीले बताउँदै आएका छन् । उद्योगहरू नियमित सञ्चालन हुन नसक्दा नेपालका उद्योगले मात्र अहिले दैनिक ९० करोड रुपैयाँ घाटा बेहोर्न बाध्य भएको त्यस क्षेत्रका विज्ञहरूले बताउँदै आएका छन् । समस्यामा जेलिएर प्रतिस्पर्धी क्षमता गुमाउँदै गएका उद्योगहरूले फेरि बन्द, हड्तालको मार खेप्नु पर्दा सहन गर्नै मुश्किल पर्ने नेपाल चेम्बर अफ कमर्सका सदस्य नीरज राईले बताए । बन्दले पु¥याउने प्रत्यक्ष असर पछिसम्म रहने र त्यसको एकीन तथ्यांकसमेत निकाल्न कठिन हुने उद्योगीहरूको भनाइ रहेको छ । पर्यटन क्षेत्रमा यसले पार्ने असर दीर्घकालीन हुने पर्यटनविद्हरूको ठम्याइ छ ।