‘जुस’ को नाममा अवैध मदिरा भित्रियो

रोशन कार्की
काठमाडौं । सरकारले चाडपर्वको मौका छोपी अबैधरुपमा मदिरा आयात हुने गरेकोभन्दै सम्बन्धित निकायले कडा कारवाहीका साथै नियन्त्रण गर्न निर्देशन दिएपनि दशैको पूर्वसध्यामा उत्तर र दक्षिणी नाकाबाट ‘जुस’ को नाममा अबैध मदिरा नेपाल भित्रनेक्रममा तीब्रता आएको छ ।
अबैधरुपमा नेपाल भित्रिएका मदिराजन्य पदार्थलाई भन्सार कर्मचारीले ‘जुस’ को नाममा कर्मचारीले प्रज्ञापन–पत्र बनाई भन्सार छुटाएको स्रोतको भनाई रहेको छ । सरकारले दशैतिहारजस्तोे चाडपर्वमा अबैध मदिरा बेचविखनमा पूर्णरुपमा बन्देज लगाएपछि व्यवसायीले नयाँ रुपमा विनाभन्सार मदिरा नेपाल भित्रन थालेको छ ।
गत महिना आन्तरिक राजस्व विभागको अवैध मदिरा नियन्त्रण समन्वय समितिको बैठकले चाडपर्व नजिकिँदै गरेको समयमा अवैध मदिरा र राजस्व छली गरेर बेचिने मदिरालाई नियन्त्रण गर्न सम्बन्धित निकायलाई निर्देशन दिएपनि सो निर्देशनको पालना भन्सार कर्मचारीले बेवास्था गर्दा दैनिक रुपमा करोडौ रुपैयाँको मदिरा नेपाल भित्रने गरेको छ । विभागका महानिर्देशक टंकमणि शर्माले अवैध मदिराले राजस्व, शान्ति सुरक्षा र जनस्वास्थ्यमा नकारात्मक प्रभाव पर्ने भन्दै विना भन्सार नेपाल भित्रिएका मदिरा बिक्री वितरणमा बन्देज लगाएको बताउदै आएका छन् ।
उनले चाडवाडको समयमा अवैध मदिरा बिक्री वितरण हुनसक्ने भएका कारण नियन्त्रण गर्न सबै पक्षले पहल गर्नु पर्ने बताएपनि कर्मचारीको बेवास्थाका कारण मदिरालाई पनि जुसको नाममा नेपाल भित्रिएने क्रममा कुनै कमी हुन सकेको छैन् । विभागले इजाजत लिएकाहरूले नै गैरकानुनी काम गरी नक्कली स्टिकरको प्रयोग गरिरहेको अबस्थामा विना भन्सार आयता भएका मदिरा बिक्री वितरण भएमा झन् करोडौ राजस्व गुम्ने जनाएको छ । ऐन कानुनले नै अवैध घोषित गरेको घरेलु मदिराको उत्पादन र बिक्री वितरण भइरहेको उल्लेख गर्दै महानिर्देशक शर्माले निरीक्षणका क्रममा भेटिएका नक्कली स्टिकर प्रयोग गरिएका मदिराका मालिक अर्काको उत्पादनमा वितरकले नक्कली स्टिकर हाल्यो भनेर पन्छिन खोज्ने गरेको समेत दाबी गरे ।
सरकारी कर्मचारीको मिलेमतोमा दक्षिणी नाकाभन्दापनि बढीमात्रामा उत्तरी नाकाबाट अबैधरुपमा जुसको नाममा मदिरा भित्रने गरेको छ । राजधानीको विभिन्न स्थानमा रहेका मदिरा बिक्री वितरण केन्द्रको मदिरा आयात गर्ने जिम्मेवारी लिएर चीनको स्वशासीत क्षेत्र तिव्वतको खासाबाट अबैधरुपमा सिन्धुपाल्चोकको तातोपानी भन्सार कार्यालय नाकाबाट नेपाल भित्राउने गरिन्छ । काठमाडौं र तराईक्षेत्रका केही माडवरी व्यापारीको समान आयातको जिम्मा लिएका ‘क्यारिङ’ गर्ने व्यवसायीहरुले भन्सार छली गरी मदिरा भित्राउने गरेका छन् । 

 राजस्व छलेर भाग्नेलाई गोली हान्ने अधिकार
काठमाडौं(कस) । भन्सार नाकाबाट अबैधरुपमा समान आयत गर्ने र कर छली गर्नेमाथी सम्बन्धित निकायले नियन्त्रणमा लिनखोज्दा भागेको खण्डमा राजस्व अनुसन्धान विभागका महानिर्देशकलाई गोली हान्ने आदेश दिने अधिकार प्रदान गरिएको छ । महानिर्देशकलाई राजस्व छलीको शंकामा अनुसन्धान भइरहेको अवस्थामा शंकास्पद व्यक्ति भाग्ने प्रयास गरे वा हूलहुज्जत गरे गस्तीमा रहेको टोलीलाई गोली हान्ने आदेश दिने अधिकार प्रदान गरिएको हो । आर्थिक अध्यादेश २०७० ले विभागका महानिर्देशकलाई गोली समेत हान्ने आदेश दिने अधिकार दिएको हो । राजस्व अनुसन्धान तथा नियन्त्रण ऐन २०५२ को संशोधन गर्दै यस्तो व्यवस्था गरिएको हो । सो ऐनको दफा ३७ पछि ३७ (क) थप गरेर यस्तो अधिकार दिइएको हो ।
ऐनको थप गरिएको दफामा ‘राजस्व प्रहरीको छुट्टै व्यवस्था नभएसम्मका लागि सरकारले विभाग अन्तर्गत रहने गरी आवश्यकता अनुसार सशस्त्र प्रहरी बलका अधिकृत एवं जवानलाई आवश्यक संख्यामा संलग्न गरी राजस्व प्रहरीका रूपमा काममा खटाउन सक्नेछ’, भन्ने उल्लेख गरिएको छ । यसरी खटिएको राजस्व प्रहरीले महानिर्देशकको प्रत्यक्ष मातहतमा रहेर काम गर्नुपर्ने उल्लेख गरिएको छ । थप गरिएको दफाको उपदफा (६) मा राजस्व छली गरेको शंकामा अनुसन्धान गर्ने क्रममा ‘पक्राउ गर्न खोज्दा निजले जोरजुलुम गरेमा वा भाग्न उम्कन खोजेमा र तत्काल पक्राउ गर्न नसकिने अवस्था भएमा आफ्नो रक्षा र कर्तव्य पालनाका निम्ति महानिर्देशक वा सम्बन्धित अनुसन्धान अधिकृतको आदेशले घटनास्थलमा खटिएको राजस्व प्रहरीले त्यस्तो घटना रोक्न पहिले हवाई फायर गर्ने र त्यसो गर्दा पनि स्थिति नियन्त्रण नभए वा हूलहुज्जत गर्ने व्यक्तिसँग समेत हतियार भएमा कम क्षति हुनेगरी गोलीसमेत चलाउन सक्नेछ’, भन्ने उल्लेख गरिएको छ । यसैगरी, राजस्व छलीको वस्तु ढुवानी गरेको शंका लागेका सवारी साधन अनुसन्धानका लागि रोक्न आदेश दिँदा नरोकी भाग्ने प्रयास गरे वा हूलहुज्जत गरे पनि राजस्व प्रहरीलाई गोली हान्ने आदेश दिन सकिने अध्यादेशमा उल्लेख गरिएको छ ।