इन्टरनेशनल कन्स्ट्रक्सनको ‘हेभी इक्विपमेन्ट’ बिक्रीमा लगाएको रोक केही समयमै छुट्यो

रोशन कार्की काठमाडौं। विगत छ वर्षदेखि कोरियामा उत्पादन भएको एक्स्काभेटर नेपाल ल्याई बिक्रीवितरण गर्दै आएको इन्टरनेशनल कन्स्ट्रक्सन प्रालिलाई अर्को सूचना नआउन्जेलसम्म हेभी इक्विपमेन्टको बिक्रीवितरणमा लगाइएको रोकका बाबजुद केही समयमै दुईवटा गाडी छुटेका छन् । सरकारी कर्मचारीलाई झुक्याई विना कर सामान आयात गर्दै आएको सो कम्पनीलाई राजस्व अनुसन्धान कार्यालय पथलैयाले तत्कालको समयमा कुनै पनि सामान आयात र बिक्रीवितरण नगर्र्न/नगराउन निर्देशन दिएर रोक लगाएको भए पनि नियन्त्रणमा लिइएको गाडी छुटाइएको हो ।

मूल्यअभिवृद्धि कर (भ्याट) छली गरी साना इक्विपमेन्ट भन्दै वर्षौँदेखि करजन्य सामानको आयात गर्दै आएको अनुसन्धानमा भेटिएपछि पूर्णरुपमा अनुसन्धान सम्पन्न नभएसम्म विशेषगरी ‘डोसान एक्स्काभेटर’को बिक्रीवितरण नगर्न निर्देशन दिएको थियो । सो कम्पनीले पछिल्लो समयमा ठूलो मात्रामा ‘ब्रेकर’ ल्याएको राजस्व अनुसन्धान कार्यालय पथलैयाले विभिन्न शीर्षक उपशीर्षकहरुमा अनुसन्धान गरिरहेको थियो । उता, सो कम्पनीसँगको मिलेमतोमा राजस्व अनुसन्धान कार्यालय पथलैयाले नियन्त्रणमा रहेका गाडी छोडेको आरोप समेत लागेको छ । कुनै पनि आयातनिर्यात गर्दा शंका लागि नियन्त्रणमा लिएका कुनै पनि सामान कर बुझाउँदैमा छोड्न नमिल्ने अर्थ मन्त्रालयका एक अधिकारीको भनाइ रहेको छ । नाम नलेख्ने शर्तमा ती अधिकारीले भने, ‘भन्सार या राजस्व अनुसन्धान कार्यालयले नियन्त्रणमा लिएका कुनै पनि सामान या गाडीलाई विना अनुसन्धान छोड्न मिल्दैन, नियन्त्रणमा लिएपछि सो गाडीको खास मूल्य कति हो, कतिमा ल्यायो र कति करछली ग¥यो भन्नेबारे निर्णायक अनुसन्धान पूरा नगरी कर बुझाउँदैमा छोड्नुमा केही कैफियत हुनसक्छ ।’ आर्थिक दैनिकमा भ्याटछली गरी सो कम्पनीले ‘ब्रेकर’ आयात गरेको समाचार प्रकाशन गरेलगत्तै अनुसन्धान सुरु गरेको थियो । राजस्वको सो प्रारम्भिक अनुसन्धानबाट इन्टरनेशनल कन्स्ट्रक्सनले भ्याटछली गर्दै ‘ब्रेकर’ आयात गरेको भेटिएपछि थप अनुसन्धान गर्नका लागि तत्काल बिक्रीवितरणमा समेत रोक लगाएको राजस्व अनुसन्धान कार्यालय पथलैयाले जनाएको छ । सो कम्पनीले लुकाइछिपाइ नेपाल भित्र्याएको ब्रेकरको मात्रै एकपटक आयात गर्दा न्यूनतम २२ लाख ५७ हजार रुपैयाँभन्दा बढीको भ्याटछली गरेको प्रारम्भिक अनुसन्धानबाट भेटिएपछि राजस्वले आयातमा रोक लगाएको हो । सरकारले एक्स्काभेटर आयातमा भ्याटछुट दिएको छ भने अन्य पार्टपुर्जाको आयातमा १३ प्रतिशत भ्याट लगाएको छ । निमार्ण क्षेत्रलाई सरकारले दिएको सुविधाको फाइदा उठाउँदै अवैध सामान नेपाल भित्र्याउनथालेपछि राजस्व अनुसन्धान कार्यालय पथलैयाले वीरगञ्ज नाकाबाट आयात हुँदै आएका टाटा मोटर्स प्रालि, सुजुकी, सिप्रदी र इन्टरनेशनल कन्स्ट्रक्सनले आयात गरेको हेभी इक्विपमेन्टहरु नियन्त्रणमा लिई अनुसन्धान गरिएको जनाएको छ । काठमाडौंको स्वयम्भूमा रहेको इन्टरनेशनल कन्स्ट्रक्सन प्रालिले विगत वर्षदेखि नै लुकाइछिपाइ गरी ‘ब्रेकर’ आयात गर्दै आएको भए पनि गत वर्षदेखि ‘ब्रेकर’को आयातमा दुई गुणाले बढाएको स्रोतको दाबी रहेको छ । सो कम्पनीले ‘डोसान एक्स्काभेटर’सँगै दुई हजार किलोभन्दा बढीको ‘ब्रेकर’ ल्याउँदै आएको छ । कम्पनीले ‘ब्रेकर’मा लाग्ने १३ प्रतिशतका साथै आयकर, राजस्व समेत ठूलो परिमाणमा छली गरेको ठहर राजस्व कार्यालयको रहेको छ । कुन—कुनमा कति करछली भए/नभएको बारे पनि अनुसन्धान गरिरहेको ठूला करदाताको कार्यालयले जाएको छ । के कति कहाँ कहिले करछली गरेको छ ? कति परिमाणमा ‘ब्रेकर’को भ्याटछली भएको छ भन्नेबारे अनुसन्धान नसकिएसम्म केही भन्न नसकिने समेत सो कार्यालयले जनाएको छ । सो कार्यालयका प्रमुख दिव्य पोखरेलले अहिलेसम्म १३ वटा गाडी नियन्त्रणमा रहेको र नियन्त्रणमा रहेकामध्ये सरकारलाई बुझाउनुपर्ने कर बुझाएपछि छोडिएको बताए । उनले भने, ‘आयात हुँदै गरेको गाडी नियन्त्रणमा लिएका थियौँ, त्यसमध्ये मंगलबार दुईवटाको कर सो कम्पनीले बुझाएपछि छुटेको छन्, करछली गरेर छुटिसकेको बारेमा थप अनुसन्धान भइरहेकाले प्रतिवेदन आएपछि मात्र भन्नसकिने छ, सम्बन्धित कर बुझाएपछि गाडी छुटेका हुन् ।’ इन्टरनेशनल कन्स्ट्रक्सनका प्रमुख पियूष जाजोदियाले भने सरकार नियमअनुसार कर बुझाएको जिकिर गर्दै आएको छ भने थप विवरणबारे पटक–पटक फोन र म्यासेजबाट सोध्दा समेत केही पनि उत्तर भने दिन चाहेनन् । सो कम्पनीले अवैध रुपमा भित्र्याएको ब्रेकर समेत कम गुणस्तरको भएको स्रोतको दाबी रहेको छ । भ्याटछली गर्दै ल्याएको सो ब्रेकरलाई नेपाली बजारमा भने आफ्नै मूल्यमा बिक्री हुँदै आएको छ । डोसान ब्रान्डका ‘एक्स्काभेटर’ र ‘लोडर’ कम्पनीहरुको रोजाइमा पर्ने हेभी इक्विपमेन्टमा पर्ने गरेको थियो । हाल विशेष गरी कन्स्ट्रन्क्सन क्षेत्रमा डोसान र बुलका हेभी इक्विपमेन्टहरु प्रयोग हुँदै आएको छ । अधिकांश हेभी इक्विपमेन्टहरु भारतमा निर्माण हुने गरेको छ । तर, डोसान एक्स्काभेटर भने कोरियन ब्रान्ड हो ।

इन्टरनेशनल कन्स्ट्रक्सन नेपालमा डोसान र बुल ब्रान्डका हेभी इक्विपमेन्टको बिक्री वितरणको आधिकारिक वितरकको रुपमा काम गर्दै आएको कम्पनी हो । सो कम्पनीले बुटवल, धनगढी, नेपालगञ्ज, नारायणगढ र इटहरीबाट एक्स्काभेटरको बिक्री गर्दै आएको छ ।