सामान छुटाउन व्यवसायीद्धारा भन्सार नाकामा दुईओटा विल प्रयोग

रोशन कार्की
काठमाडौं,२४ मंसिर
मुलुकको विभिन्न भन्सार नाकाबाट व्यवसायीहरुले अबैध सामान आयातगरिदाँ दुईओटा नक्कली विलविजक पेश गर्ने गरेको खुलासा भएको छ । भन्सार विभागले पछिल्लो चरणमा लक्षित राजस्व संकलन नपुगेपछि भन्सार सुधारीकरणको नाममा आयात÷निर्यात कार्यमा कडाई गरेपछि व्यवसायीद्धारा नयाँ भन्सार राजस्व छलीगर्न नयाँ तरिका अपनाएको विभिन्न भन्सार नाकाबाट प्रयोग गरेका विलविजकबाट खुल्न आएको छ । यसरी दुईओटा विलविजक स्थलमार्ग हुदै गरिने आयातकर्ताहरुले प्रयोग गरेको अनुमान भन्सार विभागले रहेको छ ।
भारतको रक्सौल भन्सारबाट यस प्रकारको विलविजक प्रयोग गर्ने गरेकाछन् । यसरी व्यवसायीहरुले सम्बन्धित भारत र चीनमा सामान खरिदगर्दा वास्तविक विलबाट खरिद गरेपनि नेपाली भन्सार नाकामा आएपछि भन्सार ऐजेन्टहरुको सहयोगमा नक्कली विलविजक तयार गरि न्यून भन्सार विजिकरण गरेर सामान नेपाल भन्सार नाकाबाट छुटाउने कार्यमा तिब्रता आएको छ ।
भारत तथा तेस्रो मुलुकबाट सामान पैठारीगर्दा आयातकर्ताले भन्सार सिमामा निकासी प्रज्ञापन पत्रको धोषणा गर्ने भन्सार ऐनमा उल्लेख भएको छ । तर भन्सार नाकाबाट व्यापारिले सामान आयात गर्दा अझैसम्म हस्तलिखित प्रज्ञापन पत्रको प्रयोग गरिदै आएको छ । यसरी भन्सार विभागले पछिल्लो चरणमा लागु गरेको कम्प्युटराईज भन्सार प्रज्ञापनपत्र नेपाली भन्सार नाकामा पेशगर्नमात्र पून ः तयार गर्ने गरेको भन्सार सम्बद्ध स्रोतले टेलिफोनमार्फत जनाएकाछन् । भन्सार स्रोतका अनुसार यसरी दुईओटा भन्सार विलविजक तयारगरि दैनिक ५ करोड रुपैयाँँ सम्म भन्सार राजस्व चुहावट हुने गरेको छ ।
यसरी स्थानीय बासिन्दाहरुलाई प्रयोगगरि व्यापारिहरुले‘लोकल पैठारी’को नाममा सो भन्सार राजस्व चुहावट हुने गरेको तातोपानी भन्सार कार्यालयका प्रमुख भन्सार अधिकृत निर्मलहरि अधिकारीले बताए । यसरी भन्सार नाकामा दुइओटा विलविजक तयार पारि भारतीय सिमानामा रहेको भन्सार नाकाबाट बढीमात्रा प्रयोग भएको समेत सम्बन्धित भन्सार नाकाका कर्मचारीहरुले स्वीकारेका छन् । व्यवसायीहरुले तेस्रो मुलुक र अन्तशुल्क फिर्तामा आयातकर्ताले भन्सार प्रज्ञापन पत्र पेशगरेपनि लोकल पैठारी भनी हाल सम्म कुनै पनि भन्सार कार्यालयमा सो प्रज्ञापन पत्र पेश गरेको रेकर्ड कतै पाईदैन । भन्सार ऐनमा भारतबाट आयातीत बस्तु निकासी प्रज्ञापन पत्रको आधारमा जाँचपाँस गर्ने अनिवार्य व्यवस्था नभएको उल्लेख छ । सोही बुदाँलाई सामाएर आयतकर्ताहरुले लोकल पैठारीको नाममा सामान आयात गर्ने गरेको छ । यसरी व्यावसायीहरुले कम मुल्याङकन गरि सामान आयात गरेको शंका लागेमा तत्काल भारतीय भन्सारसंग सो सामानको विवरण र मुल्याकन कर झिकी विवरण भिडाउदाँ नक्कली विलविजक बनाएको खुल्न आएको विरगञ्ज भन्सार कार्यालयले जानएको छ । यस प्रकारको दुईओटा विलविजक प्रयोग गर्ने केही फर्महरुलाई भन्सार कार्यलयले नियन्त्रणमा लिई अनुसन्धान गरिरहेको भन्सार विभागले जनाएको छ । यसरी अनुसन्धानमा कुन–कुन फर्महरु रहेका छन् सोका बारेमा भने विभागले खुलाउन चहेन ।
भन्सारमा विद्युतिय डाटा सञ्चालनमा ल्याएपनि अधिकाशं व्यापारिले हस्तलिखीत  विलको प्रयोगका साथै भन्सार प्रज्ञानिपत्र समेत हस्तलिखितनै प्रयोगगरि भन्सार राजस्व छलीगर्दै आएका छन् । व्यापारिले भारतीय भन्सारसंग गोप्य सम्झौता गरि सो भन्सारमा बुझाएको विलविजक क्षणभरमै परिपर्वतन गरि लोकल पैठारीको नाममा सामान नेपाल भित्राउने गरेको समेत भन्सार स्रोतले जनाएको छ । नाम नेलेख्ने सर्तमा भने,‘व्यापारिले सामान पैठारी गर्दा भारतीय भन्सार ऐजेन्टको मिलेमतोमा सवै सामानको न्यूनमूल्याङकन गरि सामान आयात गरेकाले सो सामानमा कडाईका साथ नेपाल भन्सारले नियन्त्रण गर्न कठिनाई भएको छ ।’ यसरी भारतीय भन्सार ऐजेन्टको मिलेमतो र नेपाली भन्सार कर्मचारीको समेत सहमतिमा हाल मोटरका पाटपूर्जा, नारीको सृगारका सामाग्री, साडी,तयारी कपडा, विद्युतिय सामाग्री,काजु र खाद्यान्यहरु रहेको छ ।