टेलियासोनेराको लगानी गैरकानुनी

 एनसेल र हेलो मोबाइल दुवैमा लगानी गरेको युरोपेली दूरसञ्चार कम्पनी टेलियासोनेराले नेपालमा कानुन विपरित लगानी गरिरहेको छ। टेलियासोनेराले एउटै बजारमा एउटै प्रविधिका दुई कम्पनी चलाएर क्रस होल्डिङ गरिरहेको छ। जुन प्रतिस्पर्धा ऐनको विपरित हो। ऐन अनुसार एउटै कम्पनीको ४० प्रतिशत भन्दा बढी बजार हिस्सा हुने गरि कुनै मर्जर र किनबेच गर्न हुँदैन। दूरसञ्चार प्राधिकरणको तथ्यांक अनुसार अहिले नेपालको कुल दूरसञ्चारमा एनसेलको हिस्सा ४७ प्रतिशत छ। त्यसैगरि हेलो नेपालको बजार हिस्सा एक प्रतिशत रहेको छ। दुवैको गरेर कुल बजार हिस्सा ४८ प्रतिशत हुन्छ। त्यसो त दूरसञ्चार प्राधिकरणको मर्जर सम्बन्धि नीतिले पनि ४० प्रतिशत भन्दा बढि बजार हिस्सा रहेका कम्पनी एक आपसमा गाभिन नमिल्ने भनेको छ। नीतिको व्यवस्था अनुसार नेपाल टेलिकम र एनसेलसँग कुनै पनि दूरसञ्चार कम्पनी गाभिन पाउँदैनन्। कानुनी रूपमा साना दूरसञ्चार कम्पनी, इन्टरनेट सेवा प्रदायक र प्राधिकरणबाट अनुमति पाएका अन्य कम्पनी मात्र एक आपसमा गाभिन पाउने अवस्था छ। एनसेलमा ८० प्रतिशत सेयर रहेको टेलियासोनेराले अर्को दूरसञ्चार कम्पनी नेपाल स्याटेलाइट टेलिकम (हेलो मोबाइल) को ७५ प्रतिशत सेयर किनेपछि राजश्वले अध्ययन सुरु गरेको हो।

दूरसञ्चार नियामक नेपाल दूरसञ्चार प्राधिकरणमा एनसेल तथा नेपाल स्याटेलाइटले पेश गरेको शेयर विवरणमा पनि कहिँ कतै टेलियासोनेराको लगानी रहेको उल्लेख छैन। कानुनी रुपमा टेलियासोनेराको उपस्थिती नभए पनि नेपालको एनसेलमा टेलियासोनेराको लगानी रहेको देखाउन टेलियासोनेराका अध्यक्ष एवम् सिइओ लार्स न्यावाइ नै नेपाल आएका थिए। 

उनले पत्रकारहरुसँगको ओपन प्रेस डिस्कसनमा र्‍याडिसन होटलमा नेपालको कानुनी  जटिलताका कारण काम गर्न अप्ठेरो रहेको भन्दै टेलियासोनेराको एनसेल र नेपाल स्याटेलाइटमा भएको लगानी र सेयरबाँडफाँड पहिलेकै अवस्थामा राखिएको बताएका थिए। नेपाल दूरसञ्चार प्राधिकरणमा भने एनसेलको लगानीकर्ताका रुपमा रिनोल्डस् होल्डिडस् लिमिटेड, चार्ल्स टाउन, वेष्टइण्डिज र सिनर्जी नेपाल प्रालि रहेका छन् भने नेपाल स्याटेलाइटको सेयर एअरबेल सर्भिस प्रालि, साइप्रस ५० प्रतिशत, मुक्ति श्री टेलिकम ४० प्रतिशत, सम्झना अर्याल (सुमार्गी) ५ प्रतिशत, पाकिस्तान मोबाइल कम्युनिकेसन ३ प्रतिशत र सेवा टेलिकम, बंगलादेश २ प्रतिशतको नाममा रहेको छ।