पिएनदेखि सिइओसम्म आफै काम गर्दछन् जुत्ताचप्पलका लगानीकर्ता

रोशन कार्की

काठमाडौं । नेपालका अधिकाशं उद्योगमा विभिन्न पद र उपपदहरु सृजना गरेर सञ्चालन हुने गरेका छन् । तर देशै एक उद्योग छ जहाँ सवै काम एकै व्यक्तिले तल्लो तहको पददेखि उच्चपदस्थ तहसम्मको पदसमेत सम्हालेका छन् । विदेशबाट आयात हुने अधिकाशं उद्योगहरुमा पिएनको पददेखि उच्चतहसम्मको पदमा जनशक्ति माग हुने गरेको छ भने नेपाली उत्पादनको नाममा विगद केही वर्षदेखि उत्पादन हुन थालेको नेपाली जुत्ता चप्पल उद्योगमा सवै पद एकै व्यक्ति अर्थात लगानीकर्ताले नै सम्हालेका छन् । 

विगद केही वर्ष अगाडिसम्म नेपाली बजारमा विदेशी जुत्ताचप्पलले ओकटेको थियो । हाल आएर सो स्थानलाई विस्तारै ओकटन थालेपछि सो उद्योगका मालिक तथा लगानीकर्ता ‘पिएनदेखि सिइओ’ सम्म आफैले कार्यासम्पादन गर्नु परेको छ । ‘हामी विस्तारै आम उपभोक्तालाई नेपाली उत्पादनका जुत्ताचप्पल पनि विदेशीभन्दा कम छैन भन्ने सन्देश दिन सफल भएको जस्तो लाग्छ, यो हाम्रो परिक्षण काल हो जव उपभोक्ताको हामीले विश्वास दिलाउनकालागि पियनदृेखि सिइओसम्म’ को काम गरेका छौ ।’ हरुलाई नेपाल छाला जुत्ता तथा बस्तु उत्पादक संघका अध्यक्ष होमनाथ उपाध्यायले बताए । उनका अनुसार अरु कम्पनीजस्तो सवै पदमा जनशक्ति राखेर काम गर्नसक्ने क्षमतामा हामीहरु नभएकाले सवै काम आफैले गर्नु पर्ने बाध्यता रहेको बताउछन् । बिएफ डियर हिलका प्रबन्ध निर्देशक समेत रहेका अध्यक्ष उपाध्ययले भने,‘हामी सुरुकै अबस्थामा रहेका छौ त्यसैले बजारीकरण, उपभोक्ता र डिलरसंग पैसा उठाउने काम समेत आफैले गर्नु पर्छ ।’

यसैक्रममा, सो उद्योगका लगानीकर्ताहरु आफ्नो उत्पादनमा पर्ने ऐन कानून र अन्य असुविधाबारे समधान गर्न सरकारी निकायसम्म पनि समय निकालेर जानु अबस्था रहेको बताउदछन् । सो संघका सदस्य नवराज गौतमले भने,‘ सुरुको अबस्थामा रहेका कारण हामी आफै फ्याक्ट्रिमा गएर खोल्ने, कालीगढ खोज्ने, जुत्ताचप्पल बनाउनेदेखि लिएर बनेका जुत्ताचप्पल बोकेर पुन ः बजारसम्म पु¥याउने काम हामी आफैले गर्ने गरेका छौ ।’ यसरी आफैले गर्दा कुनैकुनै विषयमा भने बाधा पुग्ने गरेको अनुभब सदस्य गौतमको रहेको छ । उनले भने,‘सवै आफैले गर्दा सवैलाई भनेजस्तो समय दिन नसक्ने भएकाले विभिन्न समयमा संघ र हाम्रो उत्पादनमा पर्ने समस्यालाई समधान गर्न भने सम्बन्धित निकायसम्म जान समेत समय नहुदाँ समस्या यथावत रहने गर्दोरैछ ।’ तरपनि सवै आफैले गर्दापनि त्यसमा आफुहरुलाई भने कुनै हिनताबोध नभएको टाकुरा शु का प्रबन्ध निर्देशक समेत रहेका गौतमको भनाई रहेको छ । सदस्य गौतमका अनुसार नेपाली उत्पादनलाई सवै उपभोक्ताबीच लोकप्रिय बनाउनकालागि जुत्तामेलाको स्टलदेखि फ्याक्ट्रि सम्म आफै पुग्दा उपभोक्ता र कामदारलाई समेत विस्वासनीय हुने दाबी गर्दछन् । 

उनले भने,‘मेलाको स्टलमा बसेर आफैले काम गर्दा एउटा उपभोक्तालाई जुत्ताको मुख्यमान्छेसंगै कुरा गरेर लिन पाउदाँ जुत्ता चप्पलमा बढी विस्वासिलो हुन जाने भएकाले हामीहरु प्राय ः मेला अबधिभर स्टलमै बस्ने गरेका छौ ।’ प्रत्येक वर्ष नेपाली उत्पादनलाई आम उपभोक्ताबीच चिनाउने उदेश्यले मेलाको आयोजना गरेपनि उपयुक्त मेला स्थल नहुदाँ जुन उदेश्यले आयोजना गरेको हो त्यो उदेश्य पुरा गर्न नसकेको उनीहरुको भोगाई रहेको छ । ठूलोमात्रामा विदेशी ब्राण्डका सामानहरुले नेपाली बजार ओकटेको अबस्थामा त्यसलाई चिर्नकालागि मेलाको आयोजना गर्ने गरेको संघका सचिब तथा स्काइ सु इन्डस्ट्रिजका प्रबन्ध निर्देशक मनोजकुमार श्रेष्ठले बताए । उनले भने,‘ यदी सरकारले सहजरुपमा मेलागर्ने स्थानको निमार्ण गरिदिएको खण्डमा विदेशी उच्च ब्राण्डका सामानसंग नेपाली उत्पादनका सामानले २÷३ महिनामै पछाडि पार्ने छ ।’

पछिल्लो समयमा नेपाली बजारमा विदेशी उत्पादनका सामानभन्दापनि स्वदेशी उत्पादनका सामानको माग अत्याधिक हुने गरेको छ । माग अनुुसार सामान उपलव्ध गराउन नसक्नुको मुख्य कारण जनशक्तिको अभाव भएको समेत व्यवसायीहरुले बताएका छन् । सरकारले यो छाला जुत्ता तथा चप्पल कम्पनीमा दक्ष उपभोक्ताहरुको उत्पादन हुने तालिम तथा विद्यालयबाटै सो व्यवस्था गरेको खण्डमा हामी केही वर्षभित्रै नेपाली जुत्ताचप्पललाई विदेश निकासी गर्न सक्ने सदस्य गौतमले दाबी गरे । उनले भने,‘हामीलाई विदेशमा उत्पादन हुने जुत्ताचप्पलका फ्याक्ट्रिको भ्रमणमात्र गराउने हो भने त्यहाँ उत्पादन हुने जुत्ताचप्पल जस्ताको तस्तै नेपालमै उत्पादन गर्न सक्ने क्षमता हामी संग रहेको छ, तर सो अबसर नपाउदाँ अनुमानको भरमा नयाँ मोडल उत्पादन गर्ने गरेका छौ ।’ 

सदस्य गौतमका अनुसार सरकारले आफ्नो राष्ट्रियताकालागि स्कूलबाटै पोख्त बनाउनु पर्ने र सरकारी गैरसरकारी तथा नीजि कम्पनी, कार्यालयमा अनिबार्य रुपमा स्वदेशी उत्पादनकै सरसमान प्रयोग गर्नु पर्ने व्यवस्था लागु गर्ने हो भने नेपाली उत्पादनको राम्रो भविश्य हुने बताउछन् । गौतमले भने,‘यहाँ बाहिर स्वदेशी उत्पादनमा जोड दिने व्यवहारमा भने त्यो कार्यान्वयन नगर्ने भएकाले खोक्रो राष्ट्रियताको वकालत भन्दापनि व्यवहारमा स्वदेशी उत्पादनलाई ल्याउनुपर्नेमा व्यवसायीहरुको भनाई रहेको छ । 

नेपाली जुत्ता घर कम्पनीले गत बिहीबारदेखि माघ २० गतेसम्म सञ्चालन गरेको विग सेल मेलामा अन्य मेलाको भन्दा राम्रो उपभोक्ताहरुको आकर्षण बढेको छ । मेलामा स्पोर्टस, क्याजुअल, पार्टी सुज लगायत मोडलका जुत्ता राखिएका छन् । यिनै मोडलका चप्पल पनि मेलामा उपलब्ध छन । मेलामा महिला, पुरुष र बालबालिका सबैका लागि उपयुक्त जुत्ता–चप्पल किन्न सकिने व्यवस्था मिलाइएको छ । ग्राहकलाई २० देखि ७० प्रतिशतसम्म छुटमा जुत्ता–चप्पल बिक्री गरेको आयोजकले जनाएको छ ।