‘हाम्रो समाचार लेख्दा विचार पु¥याउनु……!!!’

रोशन कार्की

गत आइतबार अर्थात कार्तिक १८ गते अफिसको ल्याण्डलाईन फोनमा दिउँसो फोन बज्यो, उताबाट रोशन कार्कीलाई खोजेको भनेपछि फोन ट्रान्सफर भयो रिपोटिङ कक्षमा । मैलै बोले यहाँ रोशन कार्की बोलेको हो ? भन्दै पहिलो प्रश्न सोधियो । हो म बोली रहेको छु । ए हाम्रो शिव्म सिमेन्टको बारेमा किन समाचार लेखेको ? झुटो समाचार लेख्ने ? पत्रकार भएभन्दैमा जे पनि लेख्ने ? भन्दै एकैपटक प्रश्नमाथी प्रश्न राखे ? मैले सोधे यहाँको शुभनाम के हो ? उताबाट नाम भनेन् । म कम्पनीको आधिकारीक व्यक्ती बोलेको हो । यति भनेपछि मैले भने सत्य के हो हाम्रो मेल आईडी या कार्यालयमा लिखित पत्र र प्रमाण पठाईदिनु होला सत्य भए म प्राथमिकताका साथ समाचार लेखिदिन्छु भने । उताबाट धम्कीपूर्ण भाषामा हर्कादै थिए । स्वरबाट कम्पनीको आधिकारीक व्यक्ती भन्ने बोल्यो ‘हाम्रो सिमेन्टको समाचार लेख्दा विचार पु¥याएर लेख्नु ।’ भन्दै फोन राखिदियो । यो अबैध काम गर्ने कम्पनी तथा उद्योगको प्रतिनिधि पात्र मा हो । यसरी घुमाउरो पारामा आफुलाई बरिष्ठ पत्रकार भन्नेले समेत धम्की दिने गरेका उदाहरण म संग धेरै छन् । किनकी मेरो कलम आजसम्म भ्रष्टाचार, अबैध कारोबार, अनियमिकता र तस्करीकै बारेमा बढी चलेको छ । मैले यसरी समाचार लेख्दा ज्यान मार्नेधम्कीदेखि सडकमा हिड्न समेत नसक्ने गरी ठिक पार्ने जस्ता धम्की पूर्ण फोन आए र आउनेक्रम जारी रहेको छ । केही महिना अघि विश्बको धनी चौधरी ग्रुपका अध्यक्ष तथा एमालेबाट नेपाली काँग्रेसमा प्रबेश गरेका विनो चौधरीको नाम लिदै वाईवाई र चौधरी ग्रुपको विरुद्धमा किन समाचार लेखेको तत्काल लेख्न बन्द गर्नु नत्र जे पनि हुन सक्छ भन्दै आएको फोन र सिमेन्टको समाचार लेख्दा पनि जे पनि हुन सक्छ भन्दै गरेको फोनको बाक्य मिलेका कारण एकै व्यक्तिबाट सो धम्की आएको अनुमान गर्न सकिन्छ । सरकारको नेतृत्व गरेका केपी ओली प्रधानमन्त्री भएकै दिन शुन्य सहनशिलताको नारा लगाए । भ्रष्टाचार, तस्करी र अनियमकिता गर्नेमाथी तत्काल कारबाही गर्ने भन्दै हुँकार दिए । तर उनैले २ महिना अघि अयोग्य भन्दै हटाएका नेपाल दुरसञ्चार प्राधिकरणका प्रमुख दिगम्बर झा संग करोडौ रुपैयाँ लिएर २ महिनापछि सोही पदमा योग्छ भन्दै नियुक्ति गरे । यसैगरी प्रिन्टिङ मेसिन खरिदको नाममा प्रज्ञा भबनका कुलपति गंगाप्रसाद उप्रेतीले एकै पटकमा ६ करोड रुपैयाँ सरकारी ढुकुटीको रकम घोटला गरेको आरोपमा अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगमा मुद्दा परेपछि पनि करोडौ रकम लिएर पुन : कुलपतिमा नियुक्त गरे । संगै केपी ओलीको सरकार नारा भ्रष्टाचार विरुद्धको लगाउने कार्यान्वयन भ्रष्टाचारीको गर्ने प्रस्ट भएको छ । त्यसैको फाईदा उठाउदै भ्रष्टाचार र ठगीका विरुद्धमा समाचर लेखेपछि विभिन्न नाममा धम्की दिने क्रममा तीब्रता आएको छ ।

महाविनाशकारी भूकम्पबाट घरबारविहीन भएका पीडितहरुले ऋण गरेर पक्की घर बनाउने कार्यमा तीव्रता आएसँगै रड र सिमेन्ट कम्पनीहरुबाट हुदै भएको ठगीका बारेमा लगातार समाचर लेख्दा किन आउने गरेको छ धम्की अनी किन सरकारले कारबाही गर्दैन भन्ने बारे गम्भीर प्रश्न उठेको छ । उपभोक्ता ठगी गर्ने कार्यमा पनि नयाँ–नयाँ तरिका उद्योग र व्यापारीले अपनाएको भेटिएको छ । देशभर स्थापना भएका विभिन्न ब्राण्डका सिमेन्ट उद्योगबाट बोरामै तोकिएको तौल कम प्याकिङ गरी महंगोमा बिक्री गरेको भेटियो । यसैक्रममा निजी घर बनाउन खरिद गर्ने र सरकारी ठेक्कापट्टामा बनाउने भवनमा अहिले कम तौलका सिमेन्टको कारोबार बढी हुने गरेको पाइएको छ । कम्पनीहरुले प्याकिङ गरी बोरामा लेखिएको तौलकै आधारका उपभोक्ताहरुले विश्वासका आधारमा सिमेन्टबोरा पुनः नतौलने गरेका कारण सो कमजोरीको फाइदा उठाउँदै पछिल्लो समयमा शिबम् सिमेन्ट नामबाट बिक्रीमा रहेको सिमेन्ट कम्पनीबाट कम सिमेन्ट भरी महंगोमा बिक्री गरेको पाइएको छ । आपूर्ति व्यवस्थापन तथा उपभोक्ता हित संरक्षण विभागद्वारा केही महिनाअघि गरिएको अनुगमनका क्रममा व्यापारीले सिमेन्टमा व्यापक ठगी गर्ने गरेको प्रतिवेदन सरकारलाई बुझाए पनि सो प्रतिवेदनका आधारमा कारबाही नहुँदा ठगी कार्यमा समेत तीव्रता आएको हो । विभागको अनुगमन टोलीले राजधानीको विभिन्न स्थानमा गरेको अनुगमनबाट व्यापारीहरुले सिमेन्टमा ठगी गर्ने गरेको पाइएको ठहर गरी प्रतिवेदन तयार गरेको थियो । सोहीअनुसार शिवम् सिमन्टले ५० किलोग्राम हुनुपर्ने बोरामा ८ किलो कम तौल राखेर बिक्री गरेको भेटियो । व्यापारीहरुले उपभोक्ताबाट ५० किलोको रकम असुलेर ४२ किलो मात्रैको बोरा उपलब्ध गराउँदै आएको पाइएको हो । यसरी तौल कम गर्नेमा महालक्ष्मी सिमेन्ट र शिवम् सिमेन्ट नामक कम्पनीको रहेको छ । यसरी एउटै बोरामा ८ किलोसम्म कम तौल राखेर बिक्री गरेको भेटिए पनि सरकारले अहिलेसम्म कुनै पनि कारबाही भने गरेको सार्वजनिक गरेको छैन । एड्भान्स पावर सिमेन्टको ३ किलो तौल कम रहेको पनि प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । यसरी उपभोक्तालाई बढ्दो मागको फाइदा उठाउँदै कृत्रिम अभाव सृजना गरेर कम तौलको सिमेन्ट बिक्री गर्दै आएको उद्योगमाथि सरकारले भने कुनै अनुगमन गरेको छैन । एकातर्फ कम तौलमा सिमेन्ट प्याकेजिङ गर्ने अर्कोतर्फ आकर्षक विज्ञापन बजाएर ‘गुणस्तरमा नो कम्प्रमाइज’ भन्दै बजारमा बिक्रीवितरण सुरु भएको शिवम् सिमेन्टको ठगी धन्दाबारे आर्थिक दैनिकले समाचार लेख्दा सो कम्पनीका कर्मचारीबाट फोनमा धम्की समेत दिएका थिए । सो कम्पनीको आधिकारिक व्यक्ति हुँ भन्दै कार्यालयको ल्याण्डलाइन नम्बरमा फोन गरी भने,‘यहाँलाई हाम्रो सिमेन्टको झूटो समाचार कसले लेख्न भन्यो, विभागको कुन कर्मचारीबाट सो विवरण लिएको, जे पायो त्यही लेख्ने तपाईं को ? यस्ता समाचार नलेख्दा विचार पु¥याउनु होला ।’ सो फोनवार्तामा पटक–पटक नाम के हो ? भनी सोधेपछि कुनै पनि जवाफ नदिई फोन राखेका थिए । सो कम्पनीले कहिले ५ किलो बढी, कहिले १ बोरा सित्तैमा भन्दै झूटो योजनाको प्रचार गरेर उपभोक्तालाई विभिन्न तरिकाले ठगी गर्दै आएको शिवम् सिमेन्ट उद्योगको कालाकर्तुत एकपछि अर्को आउनेक्रममा समेत वृद्धि भएको छ । हेटौंडामा रहेको शिवम् सिमेन्ट उद्योगबाट बजारमा बिक्रीका लागि पठाएको सिमन्टको विभागले काठमाडौंलगायत विभिन्न सहरमा गरेको डिलरमा अनुगमनबाट ५० किलोको बोरामा कुनैमा ४२ कुनैमा ४४, ४६ किलो मात्र सिमेन्ट रहेको पाइएको जनाएको छ । विभागका अनुसार ठगी गर्ने उद्योगलाई कारबाही गरिने जनाए पनि सो कम्पनीमाथि सम्बन्धित सरकारी निकायबाट कुनै कारबाही भने भएको छैन । एकै बोरामा ८ किलो कम हुनु भनेको सोझै ठगी धन्दा भएको जनाएको विभागले कालोबजारी ऐनअन्तर्गत कारबाही हुने उल्लेख गरेपनि विना कारबाही विभागबाटै उन्मुक्ति पाएको छ । सो सम्बन्धमा शिवम् सिमेन्ट उद्योगमा पटक–पटक सम्पर्क गर्दा आधिकारिक व्यक्ति सम्पर्कमा आउन चाहेनन् । उपभोक्ताहरुलाई लोभ देखाउँदै विभिन्न उपहारहरु दिने घोषणा गरेर बजारमा आएका सो सिमेन्ट खरिद गर्ने उपभोक्ता सुरुका दिनदेखि नै ठगिँदै आएको गुनासो समेत उपभोक्ताहरुको भनाइ छ । हेटौंडामा गोयल समूहद्वारा उत्पादित शिवम् सिमेन्ट खरिद गर्नेहरु यसरी ठगिनुपरेको हो । आफ्नो उत्पादनको बजार प्रवद्र्धन गर्ने विज्ञापनमा प्रतिबोरामा ५ किलो तौल बढी राखिएको मात्र हैन २० बोरा सिमेन्ट किन्दा १ बोरा सित्तैमा दिने योजना सार्वजनिक गरेर विज्ञापन गर्दै उपभोक्ता झुक्याउन तल्लीन रहेको पछिल्ला घटनाबाट पुष्टि समेत भएको छ । विभागले गरेको अनुगमनपछि शिवम् सिमेन्टको ठगी धन्दा बाहिर आएको हो । उता सो उद्योगको व्यवस्थापनले भने डिलर र बिक्रेताले यस्तो चोरी धन्दा गरेको आरोप लगाउँदै आएको छ । आफ्नै उद्योगबाट कम तौल पठाएर एकाएक कारबाहीमा पर्ने भएपछि सो कमतौल भएको आरोप डिलर र बिक्रेतामाथि लगाएर पानीमाथिको ओभानो बनेको पाइएको छ । जय होस ।