तातोपानी भन्सारमा व्यापक अनियमितता
                                                              प्रकाशित मिति– December 29 2007

रोशन कार्की : 

तातोपानी भन्सारमा व्यापक अनियमितता भइरहेको छ । सिन्धुपाल्चोक र चीनको स्वसाशीत क्षेत्र तिव्वतको खासा बाजारबाट हुदै आएको व्यापारिक कारोबारको राजश्व संकलन गर्ने उक्त नाकामा कर्मचारी, प्रहरी देखि तस्करहरुको सञ्जाल राष्ट्रलाई करोडौंको नोक्शान पुर्याउन सक्रिय छन् ।
तातोपानी भन्सार नाकामा कहिले प्रहरी प्रशासनको कारण नाका अवरुद्ध भएको छ । कहिले व्यापारी त कहिले भन्सारका कर्मचारीको कारण भन्सारको व्यापारिक नाका अवरुद्ध हुदा करोडौ रुपियाँको भन्सार राजश्व घाटा पर्ने गरेको छ ।
तातोपानी भएर आउने सामानको प्रति कन्टेनर न्युनतम ५ लाख भन्दा माथिको राजश्व व्यापारीहरुले भन्सारमा बुझाउनुपर्ने हुन्छ तर सो नाकामा भन्सारका कर्मचारीको मिलेमतोमा न्युनतम भन्सार राजश्व तिरेर भन्सार प्रज्ञापन पत्र दिएर भ्यानमा कर्मचारीले विना चेक जाच सिल लगाउने गरेको छ । संसारमा ठीक र नवीन कार्य गर्नेहरुले आफनो कार्यको परीक्षण र जांच र मूल्यांकन होस र दुनियांको नजरमा बेइमानी हुन नपरोस भन्ने चाहाना राख्ने गर्दछन् तर तातोपानी भन्सार नाकाबाट कारोबार गर्ने जो कोही पनि कसरी हुन्छ भन्सार राजश्व छलेर र अबैध कारोबार गर्नेको आवाज उठाएका हत्या गर्न समेत पछि नहट्ने गर्दछन् ।
छिमेकी राष्ट्र चीनको अतिनै छोटो स्थलमार्गमा रेहेको उक्त तातोपानी नाका भएर हजारौ व्यापारीले कारोबार गर्ने गरेका छन् । व्यापारीको मुख्य उदेश्यनै भन्सार राजश्व छलेर व्यापार गर्ने हुदै आएको छ । व्यापारीलाई सहयोग पुर्याएर भन्सार नाक बन्द गर्राई आफूलगायत सवै कर्मचारी मस्तीमा डुब्ने गरेका छन् ।
अनियमितताको चर्चापछि जागिर जोगाउनका लागि प्रमुख भन्सार अधिकारी सन्तोष श्रेष्ठ रातारात काठमाडौ हानिए र नभएका बयान भन्सार विभाग र राजश्व अनुसन्धान विभागमा दिए । अनियमितता गरेको खुलासा पछि भन्सारमा कार्यरत कर्मचारीहरुलाई भन्सार विभागले काठमाडौ फिर्ता बोलाइएको छ तर कारबाही भने गरेको छैन । एकातर्फ अनियमित कामकार्य गर्ने कर्मचारीलाई भन्सार विभागमा बोलाएर केनै हुने हो र आर्को तर्फ सो भन्सारका सवै कर्मचारीले नै अबैध सामानको आयात निर्यात गर्न सहयोग गरे बापत पाउने कमिसनले गर्दा लाखौ रुपियां खर्च गरेर पुगेका कर्मचारीले गर्दा सो भन्सार नाकामा बदनाम भएको पाईन्छ ।
आफ्ना सहयोगी कर्मचारी समूह जोगाउन आएका प्रमुख भन्सार अधिकारी सन्तोषले कर्मचारी जोगाउन त सेकनन् तर आफु भने सोही नाकामा हालीमुहाली गरेर अबैध सामानको कारोबार गर्न सफल भएकाछन् । कमीसनको झोला बोकेर काठमाडौ आएका सन्तोष श्रेष्ठले सो पोको खोल्न नपाउदै उनले निमित्त दिईएर आएका अधिकृत र्सर्ुय सेढाइले व्यापारी संग मिलेर अबैध कार्य गरेर उनले हस्ताक्षर गरेर पठाएको कन्टेनर भ्यानलाई राजश्व गस्तीले १२ वटा गाडी नियन्त्रणमा लिइए र कारवाही गर्न थाले पछि उनीहरुले सिल लगाए र पठाएको कुनैपनि सवारी साधनलाई बीचबाटोमा कसैले पनि नियन्त्रणमा लिन नपाउने भन्दै कर्मचारीहरुले भन्सार नाकामा हुने व्यापारी कारोबार लाई ठप्प बनाएपछि भन्सार विभागले बाध्य भएर १० जना कर्मचारी विभाग तान्न करै लाग्यो ।
अर्का अधिकृत शारदाप्रसाद दाहाल, नायव सुव्वा कमल सुवेदी, खरीदार शंकर पौडेल, रामचन्द्र धिमिरे,भवानीप्रसाद गुप्ता, भगवानसिह गुरु ङ,विजयराव खनाल, ताराप्रसाद देवान र सुरेन्द्र भट्टर्राईलाई विभागले केन्द्रमा बोलायो तर कीन कारबाही भएको छैन र कीन सो भन्सार नाकामा कर्मचारीबाट नै अबैध सामानको कारोबार गरेर भन्सार राजश्व चुबावट गरीरहेकाछन यो विषयमा सवै पक्ष गम्भीर भएर लाग्नु पर्ने भएकोछ ।
दैनिक ५० लाख भन्द बढी भन्सार राजश्व संकलन हुने भन्सारमा अकिले आएर मुस्कीलले १० देखी १५ लाख मात्र राजश्व संकलन हुने गरेको छ र लक्षित राजश्व नउठेको जनाउदै झोलेपोकेको सामान कर्मचारीले अमानविय व्यवहार गरेर खोस्ने गरेको छ । तर यसरी खोसीएको सामानलाई कर्मचारीले आफ्नो मातहतको मान्छेलाई वितरण गर्ने गरेको पाईएकोछ । के कर्मचारीले नियन्त्रणमा लिइएको कुनै पनि सामानह राजश्वमा नबुझाएर आफलैले चलाउन पाउने नियम भन्सार नाकामा छ । यस समबन्धमा कसैको चासो गएको छैन् ।
एकातर्फ सरकारी नियम निर्देशनमा चल्ने कार्यलयहरुमा यसरी कर्मचारीतन्त्रको राज हुने तातोपानी भन्सारमा हालसम्म कसैले पनि के भई रहेकोछ भन्न बारे सोचविचार गरेको छैनन् ।उक्त भन्सारका कर्मचारीहरुले एकै दिनमा ५० लाख भन्दा बढीको राजश्व एक जना व्यापारीबाट व्यक्तिगत रुपमा लिन्े गरेको र सो रुपिया दिएबापत कर्मचारीले भन्सार राजश्व नकर्टाई सामानको विनाजाच चेक करोडौको सामान लाई प्रज्ञापन पत्र दिएर भन्सार छुटाउने गरेका छन् । यसै विषयमा पटक-पटक भन्सारका कर्मचारीको अनियमिकता बारे र्सार्वजनीक हुदा पनि सरकार र समबन्धित निकायलाई कुनै कुराको जानकारी हुदैन । यति सम्मकी राजश्व अनुसन्धान विभाग र भन्सार विभागलाई समेत भन्सार कार्यलय कर्मचारीबाट बन्द हुदा समेत कुनै जानकारी नभएको बताएका थिए । आखिर सञ्चारमाध्यामले प्रथमिकताका साथ समाचार प्रशारण गरेपछि बाध्य भएर नियम विपरित कार्य गर्ने कर्मचारी भन्सार अधिकृत सूर्य सेर्ढाई, भन्सार अधिकृत शारदाप्रसाद दाहाल, नायवसुव्वा कमल सुवेदी, खरीदार शंकर पौडेल, रामचन्द्र धिमिरे,भवानीप्रसाद गुप्ता, भगवानसिह गुरुङ,विजयराव खनाल, ताराप्रसाद देवान र सुरेन्द्र भट्टर्राई लाई विभागले केन्द्रमा बोलायो तर ससम्मान उनीहरुलाई कुनै कारबाही नगरी ज्वाईलाई दिईने सम्मान दिईएर राखीएको छ ।
गत मंसिर ७ गते तातोपानी भन्सारबाट चेक जाच भएर आएको भनिएको १२ वटा कन्टेनर भ्यानलाई जस्ले अधिनमा लियो तर सो दिन आन्तरिक राजश्व अनुसन्धान विभाग बाट खटीएका र।जश्व गस्ती टोलीले घुलिखेलबाट अधिनमा लियो तर सो दिन सोही दिन सोही नाका भएर आएको करोड भन्दा बढी सामान वोकीएक ट्रकलाई भन्सारका कर्मचारी र राजश्व विभागका कर्मचारीले प्रति ट्रक ५ हजारको दरमा रकम लिईएर छोडीयो र तिनै व्यापारीले दिईएका नम्वरका ट्रकलाई भने गस्ती टोलीले नियन्त्रणमा लिएको थियो । सरकारका मन्त्रीदेखी भन्सारका कर्मचारी सम्मको मिलेमतोमा हुने उक्त अबैध कारोबारोको पर्दाफास भएको पनि वरषौं भएको छ तर त्यसका बारेका सवैलाई थाहा भएपनि कसैले कारबाही गर्ने तर्फचासो दिईदैन ।
राजश्व छलीको आरोपमा काठमाडौ बोलाईएका भ्रष्ट्र कर्मचारीलाई उत्साही बनाउने काम भएको छ । जसका कारण लोपन्मुख जीव सतुसको चोरी निकासी देखी सवै कार्यको चोरी निकासी गर्नेहरु सक्रिय भईरहका छन् ।