एमाले, दण्डहिनता र पर्शुराम 

                      जगन्नाथ दुलाल

यो देशको तेस्रो ठुलो दल हो एमाले । शान्तिपुर्ण राजनीति,लोकतन्त्र र लोकतान्त्रिक प्रकि्रया अनुसार चल्ने दाबा गर्छ उसले आफुलाई । जन्मकालमा थोरै हिँस्रक बनेर ब्यक्ति हत्यामा उत्रे पनि कुनै न कुनै रुपमा पन्चायती ब्यबस्थामा समेत पनि लोकतन्त्रको अभ्यास उसले गरेकै हो । त्यसपछि हिँसालाइृ्र पुर्णत परित्याग गरेर एमालेले शान्तिपुर्ण राजनीति गर्नेको परिचय बिश्वसमुदाय सामु स्थापित गरिसकेको छ । तर लोकतन्त्रको स्थापना सँगै दलहरुको हैसियत सँगै चरित्र समेत फेरिएको हो कि भन्ने चर्चा यतिबेला यत्र तत्र सर्बत्र सुन्न पाइन्छ । के एमालेको लोकतन्त्रप्रतिको बिश्वास धर्मराएकै हो त शान्तिपुर्ण राजनीतिमा खस्कदैे गएको आफ्नो साख जोगाउन अपराधको सहारा लिन पुगेको त होइन प्रश्न आम जनजनको मनमा उठिरहेको छ ।

पछिल्लो एकदुई महिनाका केहि प्रतिनिधि घटनामा एमालेले देखाएको चरित्रले उसको शान्ति र लोकतन्त्रप्रतिको दृढतामाथी गम्भिर प्रकृतिका सवालहरु खडा भएका छन् । पहिलो घटना प्रहरीको मोस्ट वान्टेड सुचीमा रहेका चरी भनिने दिनेश अधिकारी राजधानी भित्रँदैे गर्दा हतियार सहित पक्राउ परे । उनको पक्राउलाई एमालेका केहि नेतालॆ यसरी बयान गर्यो कि उनी कुनै सन्त साधु हुन् । हतियार सहित टेण्डरबाट फर्कदै गर्दा पकि्रएर मानौ प्रहरीले ठुलै अपराध गर्यो । अचम्म त के भने उनको बचाउमा माओबादीले हिँसा त्यागेन भनेर कडा आलोचना गर्ने केपी ओली अग्रपँक्तिमा उभिए । त्यति मात्रै होइन एमाले धादिँगले उनलाई नछाडे देश ठप्प पार्ने सम्मको चुनौती दिएर कानुनी राजको धज्जी उडायो । यसले सँस्थागत रुपमै एमालेको अपराधि प्रबृतिप्रतिको मोह सार्बजनिक भयो । सत्ताको दुरुपयोग गर्दै उनलाई ससम्मान रिहा गर्न सम्म पछि परेन झलनाथ नेतृत्वको सरकार । प्रश्न उठेको छ राज्यनै अपराधिको सँरक्षक भएपछि कसबाट सुरक्षाको प्रत्याभुति गर्ने 

हरेक राजनीतिक दलको लक्ष्य र दर्शन निर्दिष्ट हुन्छ । तर पछिल्लॊ समय 

सत्ताका लागी मात्रै स्थापना भएको जस्तो देखिन पुगेको एमाले जनआन्दोलन २ अघिको राप्रपाकै प्रबृति पुनराबृति गराइरहेको छ । न यो कुनै दर्शन या सिद्दान्तमा चलेको छ न आफ्नो स्पष्ट दृष्टिकोण र अडाननै राख्न सकेको छ राष्ट््रिय राजनीतिमा । 

जति पछि त्यति नाँगो बन्दै छ एमाले । प्रेस स्वतन्त्रताको डिङ हाँकेर नथाक्ने पार्टी बिराटनगरका पत्रकार खिलानाथ ढकाल माथी भएको आक्रमण सँगै नाँगेझार भएको छ । बिडम्बना पत्रकारमाथी हत्याप्रयास गर्ने ब्यक्तिलाई आफ्नै नेतृत्वमा रहेको सरकारलाइृ्र बुझाउने भन्दा सँरक्षण दिन अघि सर्यो एमाले । अझ पत्रकारहरुको शान्तिपुर्ण आन्दोलनको प्रतिकार गर्न युवा सँघका अध्यक्ष बिराटनगर पुगे । पत्रकार माथी आक्रमणको कारण थियो उनले लेखेको समाचार । पर्शुराम बस्नेत नामक ब्यक्तिको लुटको स्वर्गमाथी धावा बोलेको थियो समाचारले । त्यसैले सह्य भएन अपराधी प्रबृतिका नाइकेहरुलाई र भोतिक आक्रमणमा उत्रिएर पशुको ब्यबहार प्रदर्शित गरे पर्शुहरुले । जिल्ला प्रशासन भित्र एक कैदि माथी हमला गर्ने जघन्य अपराध पर्शुरामकै नेतृत्वमा सम्पन्न भएको थियो । एमाले नेता केपी ओलीको तर्कले जनतामा एमालेप्रति थप बितृष्णा पेैदा गरेको छ । ढकाल आक्रमणमा पर्शुरामको सँलग्नता घाम जतिकै छर्लङ भइसक्दा पनि नेता ओली उनको सँरक्षणमा उत्रिनु र पार्टी पँक्ति उनका बिरुद्द चुँइक्क सम्म नबोल्नुले मौन स्विकृतम् भनेर बुझ्दा के पो फरक पार्ला र ! तर आफ्नै जगमा खडा भएको दाबा गर्ने प्रचण्ड झलनाथ नेतृत्वको सरकार कानुनीराजको उपहास भइरहँदा मुकदर्शक बनेर टुलुटुलु हेरिमात्र रह्यो ।ु काले काले मिलेर खाउँ भाले ु शैलिमा माओबादी मौन छ । हुन त माओबादी पनि कानुनको उपहास गर्ने कुरामा कहाँ पछि छ र ! लाग्छ यो सरकार अपराधको सँरक्षण र सँस्थागत गर्ने बाहेक अरु उदेश्यले बनेकै होइन । गृहमन्त्री आफ्ना कार्यकताृ्र माथी लागेको हत्या सम्बन्धी मुद्दा फिर्ता लिने प्रस्ताब गनेृ्र प्रधानमन्त्री आफ्नो कार्यकर्ता पत्रकार आक्रमणमा उत्रँदा मौन बस्ने । सायदै यस्तो अपराधिलाई सँरक्षण गर्ने कुरामा एकमत हुने सरकार दुनियाँमा कहिँ भेटिएला । राज्यको तहबाटै अपराधको सँरक्षण र सँस्थागत बिकासमा टेवा पुर्याउने बिचित्रको काम यो सरकारको नाममा दर्ज भएकाले माओबादी एमाले गठबन्धनको यो सरकारलाई गिनिज बुक अफ द वल्र्ड रेकर्डसमा नाम लेखाउन जनस्तरबाट पहल गरे नाम लेखिने पक्का छ । शान्ति र सँबिधान त सब भन्ने कुरा न हुन् । 

यसो हुनु पछाडीको प्रमुख कारण राज्यको निकम्मापन र एमालेकॊ लोकतन्त्रप्रतिको देखावटी बिश्वास नै हो । हुन त प्रेस प्रति दुनियाँका कम्युनिष्टहरु कहिल्यै उदार हुन सकेका छैनन् । लोकतन्त्र कम्युनिष्टहरुको प्राकृतिक प्रतिबद्दता हुनै सक्दैन । क्युबा चीन र भियतनाममा कहाँ पो छ र स्वतन्त्र प्रेस । एमालेले आफुलाई लोकतान्त्रिक भनेकाले मात्रैे एमाले सँग स्वतन्त्र प्रेस प्रतिको प्रतिबद्दता खोजिएको हो । झण्डा र माक्स्रलेलिनका फोटा बाहेक कम्युनिष्ट आचरण बिचार र दर्शन बाग्मतीमा सेलाइसकेको एमालेले सँसारभर आलोचित प्रेस बिरोधी कम्युनिष्ट नीतिको केहि अबशेष बाँकि रहेको झल्को दिएको छ । यदि यसो होइन भने किन राज्य कारबाही गर्न सक्दैन पत्रकारमाथी आक्रमण गर्नेहरुलाई अनि किन पत्रकार माथीको आक्रमणमा सँलग्न दोषिलाई कारबाही गर्न सघाउँदैन एमाले अपराधिहरुले राजनीतीक खोल ओढेपछि कारबाहीको भागिदार हुन नपर्ने प्रबृत्तीको नाइके बन्न किन उद्दत छ एमाले । यिनै राजनीतिक दलले सँस्थागत गर्नाले निरन्तर पत्रकारमाथी हमला भइरहेको छ ।अझ बिराटनगरमा भएको पछिल्लो घटनामा सरकारकै नेतृत्व गरिरहेका दलका कार्यकर्ताको सँलग्नता देखिएको छ ।तर पर्शुराम फरार भएको यतिका दिनसम्म पनि किन पक्राउ पर्न सकेनन् ।सत्ताको दुरुपयोग गरेर उनीहरुले उन्मुक्ति पाउनुहुँदैन ।गल्ती गर्दा पनि सजिलै छुट्कारा पाउने नजिर स्थापित हुँदै जानु देशका लागी ठुलो दुर्भाग्य हुनेछ । जनताका पक्षमा निरन्तर कलम चलाउने कलमजीबीका हत्याराहरु अहिले पनि खुल्लमखुल्ला हिँडीरहेका छन् । पत्रकार ज्ञानेन्द्र खड्का देखि जेपि जोशी सम्मका हत्याराहरुले उन्मुक्ति पाइरहेका छन् । हेरौ झलनाथ खनाल अपराधिका सँरक्षक बन्छन् कि खिलानाथलाई न्याय दिलाएर कानुनका पालक । इतिहाँसले हिसाब किताब राख्ने छ । 

                             लेखकप्रेस युनियन सिन्धुपाल्चोकका सचिब हुनुहुन्छ ।