न्यून मूल्यांकनमा संलग्न भन्सार अधिकृतमाथि कारबाही भएन

रोशन कार्की
काठमाडौं, साउन १९ । अस्थिर राजनीतिक अवस्थाकोे मौका छोपी बिनाभन्सार करोडांैको सामान आयात÷निर्यात गर्न व्यापारीलाई सहयोग पु¥याउने भन्सार अधिकृतमाथि हालसम्म पनि कुनै कारबाही भएको छैन । अवैध रूपमा नेपाली व्यापारीहरूले दिने गरेको केही कमिशनका कारण आयातित सामानमा न्यून मूल्यांकन गरी करोडौं मूल्यको सामान छुटाउने कार्यमा संलग्न भएको भन्दै गत वैशाखमा राजस्व अनुसन्धान विभागले अधिकृतसहित ६ जना भन्सार कर्मचारीमाथि अनुसन्धान सुरु गरेको थियो ।
तातोपानी भन्सार नाकाबाट आयात÷निर्यात गर्ने व्यापारीलाई कम मूल्यांकन गरी करोडांै मूल्यको सामान छुटाएको आरोपमा सोही भन्सार नाकाका अधिकृत र जा“चकीलाई नियन्त्रणमा लिई अनुसन्धान सुरु गरेको विभागले जनाए पनि हालसम्म सोबारे यथार्थ विवरणबाहिर आएको छैन । अस्थिर राजनीति अवस्थाको मौका छोपी तातोपानी नाकाबाट कम भन्सार मूल्यांकन गरी प्रज्ञापनपत्र दिन सिफारिस गर्ने अधिकृतद्वय टंक शर्मा र भानु न्यौपाने तथा जाँचकी चारजनासहित ६ जनामाथि विभागले अनुसन्धान सुरु गरेको थियो ।
अधिकृत शर्मा र न्यौपानेको मिलोमतोमा जा“चकीलाई कम भन्सार मूल्यांकन गराई भन्सार प्रज्ञापनपत्र दिई कपडाको ज्याकेट, विद्युतीय सामग्री, अन्य तयारी पोशाक, खेलौनालगायतका सामान निकासी गर्न सहयोग पु¥याएको आरोपमा विभागले उनीहरूलाई नियन्त्रणमा लिई अनुसन्धान सुरु गरेको दुई महिना वितिसक्दा समेत कुनै कारबाही भएको छैन् ।
न्यून मूल्यांकनमा संलग्न अधिकृत र जाँचकीलाई विभागले राजधानी झिकाएर अनुसन्धान थालेको थियो । गोप्यरूपमा विभागले गरेको अनुसन्धानमा तातोपानी नाकाबाट भन्सार छुटेका कन्टेनर भ्यानलाई नियन्त्रणमा लिई प्रज्ञापनपत्रमा उल्लेख भएभन्दा फरक परिमाण भेटिएपछि सो अवैध कारोबार सार्वजनिक भएको हो । भन्सारले राजस्व तिराएको र कन्टेनरमा भेटिएको सामान फरक रहेको थियो । भन्सारले २ हजार थान ज्याकेट र १ हजार ६ सय थान ट्रयाकसुट ज्याकेटको भन्सार बुझाएको विवरणसहितको प्रज्ञापनपत्र दिएर सामान छोडेको भए पनि राजस्व गस्ती टोलीले नियन्त्रणमा लिएको भ्यानमा व्यापारीले ३ हजार ६ सय थानभन्दा बढी ज्याकेट, विद्युतीय सामग्री, खेलौना र तयारी पोशाकसमेत रहेको थियो ।
ती अधिकारीले दुई मिनी ट्रक स्विटर, ज्याकेट र न्यून मूल्यांकन गरेका थिए । सामान पैठारीमा राजस्व चुहावट देखिएपछि विभागले अधिकृतद्वय शर्मा र न्यौपानेसहित जाँचकी चारजनालाई अनुसन्धान गरेको हो । प्रमुख भन्सार प्रमुख चूडामणि देवकोटाले भने, ‘वास्तविक बिल नह“ुदा र एलसीमार्फत कारोबार नहँुदा यो नाकामा व्यापारीले गरेको मूल्य घोÈणामा अविश्वास उत्पन्न भएको छ ।’
भन्सार कर्मचारी र सुरÔाकर्मीको मिलेमतोमा विशेÈगरी व्यवसायीहरूले उत्तरी नाकाबाट यस्तो कार्य गर्दै आएको विभागले जनाएको छ । सामान आयात गर्नका लागि सशस्त्र प्रहरी बल सीमा सुरÔा कार्यालयका प्रहरी र भन्सार कर्मचारीको मिलेमतोमा बसमा ती सामान लोड गरी काठमाडौं ल्याउने गरेका छन् । बसमा फल्सबटम बनाएर सामान तस्करी गरेको भेटिएपछि सशस्त्र प्रहरी र तस्करबीचको सम्बन्ध उजागर भएको हो ।
तातोपानीका तत्कालीन सशस्त्र प्रहरी बल सीमा सुरÔा कार्यालयका डीएसपी हर्कबहादुर पन्तले आफ्नै गाडीमा भन्सार नतिरी व्यापारीका सामान बोकेर ल्याउने क्रममा विभागले धुलिखेलमा पक्राउ गरेपछि यस्तो रहस्य खुलेको थियोे ।
खासा र नेपालबीचको भोटेकोशी नदीमा भएको झोलुंगे पुलबाट भरियामार्फत ३ घण्टा लगाएर रातारात नेपाल भिœयाइएको विद्युतीय सामान, खेलौना, तयारी पोशाकसहित सो भ्यान नियन्त्रणमा लिइएकोे थियो । यसरी लामो समयदेखि भन्सार छलीमा संलग्न सिन्धुपाल्चोक उद्योग वाणिज्य संघ तथा सिन्धु विकास बैंकका अध्यÔ राजेन्द्रकुमार श्रेष्ठलसमेत रहेका छन् ।
भरियाको नाममा व्यापारिक फार्महरू दर्ता गराई नेपालबाट खासातर्फ अवैध डलर, लागूपदार्थको कारोबार गर्दै आएका अध्यÔ श्रेष्ठ यसअघि पनि एक दर्जन गाडीसहित पक्राउमा परेका थिए । अध्यÔ पदमा निर्वाचित भएकै बेला पदको दुरुपयोग गर्दै श्रेष्ठले बिनाभन्सार सामान नेपाल भिœयाउने कार्य गर्दै आएका छन् । सो आरोपमा राजस्व गस्तीले धुलिखेलबाटै एक दर्जन गाडी नियन्त्रणमा लिएपछि पहिलोपटक राजस्व छली गरेको स्वीकार्दै जरिवाना तिरेर उनी छुटेका थिए ।
त्यसैगरी, भन्सारबाट भित्रिएका सामानमा अनियमितता फेला पर्न थालेपछि राजस्व अनुसन्धान र भन्सार विभागले जा“चपासमा संलग्न कर्मचारीलाई धमाधम हाजिर गराउन थालेको छ । विभागले वीरगञ्ज भन्सारका नायब सुब्बाद्वय रामेश्वर चौधरी र धीरजकुमार थापास“ग अवैध कारोबारका बारेमा बयान लिएको छ भने उनीहरूलाई खोजेको बेला उपस्थित हुने गरी कार्यस्थल जान अनुमति दिएको छ । विभागले गत ५ गते उक्त भन्सारबाट जा“चपास भएको सामान मलेखु नजिक बरामद गर्दा प्रज्ञापनपत्रमा पूरा विवरण नभरे पनि सामान जा“चपास भएको फेला परेको थियो । यस्तै भन्सारमा उल्लेख गरेभन्दा केही बढी सामान (गलत घोÈणा) फेला परेको थियो ।
‘गलत घोÈणाभन्दा प्रज्ञापनपत्रमा कतिपय विवरण खाली छाडेको अवस्थामा सामान जा“चपास गर्नु गम्भीर गल्ती थियो,’ राजस्व अनुसन्धान सम्बद्ध स्रोतले भन्यो । विभागले यसअघि वीरगञ्जकै भन्सार अधिकृत फणिन्द्र अर्याल र खरिदार रामकैलाश रायलाई उपस्थित गराई अनुसन्धान गरेको थियो । भन्सारले १ सय ५० कार्टुन अगरबत्ती भनेर जा“चपास गरेको सामान विभागको टोलीले बरामद गर्दा २८ वटा कार्टुनमा मह“गा साडी, सर्टिङसुटिङको कपडा फेला परेको थियो ।
रोज वल्र्ड इन्टरनेसनल फार्मको नाममा रहेको प्रज्ञापनपत्रमा उल्लेख भएभन्दा फरक सामान फेला परेपछि विभागले ६ लाख ९८ हजार रुपैया“ जरिवाना गरेको थियो । भन्सारबाट जा“चपासका क्रममा देखिएको त्रुटि नदोहोरियोस् भनेर कर्मचारीलाई बोलाएर त्रुटिको कारण जान्न चाहेको अनुसन्धान विभागका महानिर्देशक जन्मजय रेग्मीले बताए । विभागले वीरगञ्ज भन्सारका अधिकृत लक्ष्मण श्रेष्ठका साथै नायब सुब्बाद्वय कमल मैनाली र गीताकुमारी न्यौपानेलाई उपस्थित गराई अनुसन्धान गरेर छाडेको छ ।