लगानी नीतिमा सुधार भए विदेशी पुँजी ल्याउन सकिन्छ
 |
शेष घले
अध्यक्ष
गैरआवासीय नेपाली संघ |
गैरआवासीय नेपाली संघमा एक दशकमा आएर नयाँ नेतृत्वका लागि चुनाव नै गर्नुपरेको छ । एक दशक लामो यात्रामा संलग्न रहेका एनआरएनहरूका उच्चदेखि तल्लो तहका सदस्यहरूले नयाँ नेतृत्वका लागि उम्मेदवारी दिएका कारण सहमतीय प्रयास असफल भएपछि चुनावको साहरा लिनुपरेको थियो । सो संघको नयाँ नेतृत्वका लागि सुरुमा पाँचजनाले अध्यक्ष पदमा उम्मेदवारी दिएका थिए । तर, पछिल्लो समयमा तीनजनाले आफ्नो उम्मेदवारी फिर्ता लिएको भए पनि दुईजनाले आफ्नो अडान नछोडेपछि तेन्डी शेर्पा र शेष घलेबीच प्रतिस्पर्धा भएको थियो । सो प्रतिस्पर्धाबाट भारी मतले शेष घलेले नेतृत्व सम्हाल्न पुगेका छन् । छैटौं विश्व सम्मेलनले अष्ट्रेलियालाई कार्यक्षेत्र बनाइरहेका घलेलाई एनआरएनको अध्यक्ष बनाएको छ । अष्ट्रेलियामा शिक्षा, रियलस्टेटमा जमेका घलेले, यसै वर्ष नेपालमा सात अर्ब लगानी गर्न अन्तर्राष्ट्रिय चेनमा होटल खोल्ने सम्झौतासमेत गरिसकेका छन् । होटलका लागि जग्गा खरिद गरेका घलेले यसै वर्षदेखि होटल निर्माण सुरु गर्नेछन् र सन् २०१६ मा निर्माण सम्पन्न हुनेछ । अस्ट्रेलियाको धनी सूचीमा घले १ सय ७६ औं स्थानमा छन् । घले मेलबर्नस्थित इन्स्टिच्युट अफ टेक्नोलोजी (एमआईटी) का सञ्चालक हुन् । डायस्पोराका सम्पन्न नेपालीमध्ये एक घलेले एनआरएन अध्यक्ष जितेपछि उनीसँग एनआरएनका बारेमा कमाण्डर पोष्टका लागि रोशन कार्कीले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश .
राजनीतिक संरक्षणका कारण तपाईंले चुनाव जितेको भन्ने आरोप छ नि ?
राजनीतिक संरक्षणले मैल चुनाव जितेजस्तो मलाई लाग्दैन । चुनावअघि मैले २४÷२५ देशमा रहेका दाजुभाइलाई भेटेको थिएँ, कुरा गरेको थिँए, जसले गर्दा ममा आत्मबल थियो कि मैले पक्कै जित्ने छु । त्यसैले लोकतान्त्रिक पद्धतिबाट म चुनिएको हुँ । कुनै दाग ममा लागेको छैन भन्ने विश्वास दिलाउन चाहन्छु । तर पनि मलाई सबैको सहयोग चाहिन्छ, सबै राजनीतिक दलहरूसँग पनि मैले काम गर्नुपर्छ । त्यस अवस्थामा ज–जसले सहयोग पु¥याउनुभयो त्यो मैले भुल्नु हँुदैन । यसो भनिरहँदा म राजीतिक दलका नेताको निर्देशनमा काम गर्छु भन्ने नसोच्नु होला, किनकि काम मेरा साथीहरूको सहयोग र सल्लाहअनुसार गर्छु । यो मेरो प्रतिबद्धता हो । निर्वाचनको अवधिमा केही राजनीतिक रङहरू देखिएको मैले पाएँ । तर, मेरो हकमा भने लागू भएन । म अस्ट्रेलियन नागरिक हो । अर्को कुरा संस्थाको गरिमाका आधारमा राजनीतिभन्दा माथि उठ्नुपर्छ । निर्वाचनको प्रक्रियामा कुनै राजनीतिक दाग लागेको छैन भन्ने म पूर्ण विश्वास पनि दिलाउन चाहन्छु । अर्को कुरा जुनसुकै राजनीतिक दलसँग मिलेर काम गर्नुपर्ने भएकाले कुनै दल विशेषको झन्डा बोक्नु हुँदैन, मैले बोकिनँ र बोक्ने पनि छैन । मेरा लागि सबै दल समान हुन् । दलहरूको निर्देशनभन्दा पनि राम्रो कामको समर्थन र नराम्रो कामलाई साथ नदिने मेरो बानी हो ।
संघको इतिहासमा अध्यक्ष पदमा पहिलोपटक निर्वाचनबाट चुनिएर आउनुभएको छ, संघको काम सम्पादन गर्न त तपाईंलाई ठूलो चुनौती पनि रहेको छ, अब कसरी समाधान गर्नु हुन्छ त ?
हो, यहाँले भनेझैं संघको कार्यसम्पादन गर्न चुनौतीपूर्ण रहेको छ । विभिन्न समस्या छन् । सबै समस्याको समाधान गर्नुपर्छ । सकेसम्म मेरो कार्याकालभित्रै सबै समस्या समधान गर्न कुनै कसुर बाँकी राख्दिनँ । किनकि समस्या समाधान गर्न मेरा सबै साथीले हरदम सहयोग गर्ने छन् । बाँकी रह्यो, मेरो घोषणापत्रमा एकता र समावेशीतालाई मूल मर्म मानेको छु । यही मूल मर्मको आधारमा संस्थालाई अघि बढाउनेछु । प्रजातान्त्रिक प्रक्रियाअनुसार निर्वाचन भएको हो । निर्वाचनको प्रक्रियामा पाँचजना अध्यक्षले उम्मेदवारी दिनुभएको थियो । निर्वाचनको प्रक्रियाबाट तीनजनाले छोड्नुभयो । निर्वाचनमा म र तेन्डी शेर्पाजीमात्रै भयौं । निर्वाचनमा विजयी हुनेबित्तिकै मैले यो विजय तेन्डीजीको पनि हो भनेको छु । तेन्डीजी मात्रै होइन यो सबै एनआरएनको जित हो । निर्वाचित भएर आएपछि सबैलाई समेटेर लैजाने जिम्मेवारी मेरोमा आएको छ । प्रजातान्त्रिक प्रक्रियाबाट आएको नतिजालाई सबैले स्वीकार गर्नुपर्छ । मैले पहिला पनि भनेको थिएँ, अध्यक्षबाहेकका अरू पदाधिकारीमा निर्वाचन हुँदा कुनै समस्या भएको छैन ।
तपाईंको कार्यकालमा एनआरएन कसरी अघि बढ्नेछ ?
मैले निर्वाचनको समयमा जारी गरेको घोषणापत्रका प्रतिबद्धतालाई कार्यसमितिका साथीहरूको सल्लाहअनुसार अगाडि बढाउने छु । मेरो कार्ययोजनामा तत्कालीन, मध्यकालीन र दीर्घकालीन कार्यक्रमहरू समावेश गरेका कारण त्यसलाई नै पहिलो प्राथमिकता दिनेछु । म टिम स्प्रिटमा विश्वास गर्छु । म विभिन्न देश भ्रमण गरी साथीहरूसँग परामर्श गरेर कार्ययोजना बनाई अगाडि बढ्ने छु । मेरो अहिलेको मिहिनेतले भावी नेतृत्वलाई काम गर्न सजिलो होस् भन्ने मेरो सोच छ । मेरो कार्यकाल सुरु हुनुअगावै संघले वैधानिकता पाएको छ । अब म संघको आफ्नै भवन निर्माण गर्न लाग्नेछु ।
 |
| कमाण्डर पोष्ट दैनिकको अर्थ पेज १० (२०७०÷कार्तिक ११ गते प्रकाशित |
छरिएर रहेका सबै एनआरएनलाई समेट्न सक्नु हुन्छ ?
हेर्नुहोस्, म अध्यक्ष भए पनि नभए पनि संघमा आबद्ध भएदेखि नै सबै साथीलाई संघमा आबद्ध गराउनुपर्छ भनेर काम गरेको मान्छे हुँ । त्यसैले संस्थाको काम गर्न र साथीहरूलाई समेट्न पदमै हुनुपर्छ र पदमै रहेकाले मात्र समेट्नुपर्छ भन्ने छैन । सबैले आ–आफ्नो पाटोबाट सहयोग गर्दै आएका छन् र गर्ने छन् । बाँकी रह्यो, संघको इतिहासमा म पहिलो निर्वाचित अध्यक्ष बन्न सफल भएको छु । चुनाव भएर म निर्वाचित भएको छु, लोकतान्त्रिक पद्धतिबाट निष्पक्ष रूपमा म निर्वाचित भएँ । त्यसैले अवश्य पनि मैले अब सबैलाई समेटेर लैजानुपर्छ । मेरो कसैलाई काखा र कसैलाई पाखा गर्ने रणनीति छैन । सबै साथी सक्षम छन् । लगानी गर्न, लगानी भित्र्याउन र संघको समस्या समधान गर्न सबै सक्षम भएकाले काम गर्न कठिनाइ हँुदैन । कुरा यति हो, संघको विधानअनुसार नेतृत्व लिने व्यक्ति भएमा काम गर्न सजिलो हुन्छ, साथीहरूको समस्या लिएर सम्बन्धित ठाउँमा जान पनि सजिलो हुन्छ । कार्यसमिति भनेको एक पुल हो । सो पुलबाट हाम्रै सदस्यहरू हिँड्छन् । मेरो घोषणापत्रमै मैले एकता र समावेशिता भनी उल्लेख गरेको थिएँ । मैले सबैलाई समेटेर लाने प्रयास गर्नेछु । एनआरएनको युनिटी मेरो सधंै केन्द्रमा रहनेछ ।
तपाईंको कार्यकालमा साँच्चै काम हुन्छ त ?
अगाडिको कार्यसमितिले पनि काम त गरिरहेको छ । मैले त्यसलाई निरन्तरता र नयाँ योजना थप्ने हो । सबै साथीको सहयोगमा गर भनेको काम मैले पूरा गर्ने छु । नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका अध्यक्ष सुरज वैद्यले प्रस्तुत गर्नुभएको प्रतिवेदनले अहिलेसम्म एनआरएनबाट ३० अर्ब रुपैयाँ संकलन भएको देखाएको छ । त्यसैले विदेशमा रहेका नेपालीहरू विस्तारै बामे सर्दै गरेको अवस्था छ । दुई÷चार जनामात्रै माथि उठेको हामी देख्न सक्छौं । त्यसैले अब विस्तारै लगानी बढ्नेछ । तर पनि जति हुनुपर्ने हो त्यति नभएकोमा म पनि सहमत छु ।
खाडीमुलुकमा कामदारको समस्या समाधान गर्ने कुनै योजना छ ?
यसका लागि कार्यसमितिमा बसेर सल्लाह गर्नुपर्ने हुन्छ । कसरी कति समयमा अगाडि बढ्ने भन्ने निश्चित योजना बनाएर अघि बढ्नुपर्ने हुन्छ । देशको आर्थिक अवस्था राम्रो नभएकाले युवा भाइबहिनीहरू स्कुले जीवनमै सीपबिना कम मूल्यमा जोखिम मोलेर विदेशिन परिरहेको छ । यो प्रक्रिया लामो समयसम्म चलिरहने देखिएको छ । तसर्थ, सरकारले नै विशेष कार्यक्रम ल्याउनुपर्छ । सरकारले वैदशिक रोजगारीमा गएका कामदारका लागि कोष बनाएको छ । त्यो कोषमा रकम पनि जम्मा भएको छ । तर, त्यसको सही सदुपयोग हुन सकेको छैन । त्यसको सदुपयोग हुनुपर्छ । मैले खाडी मुलुकमा काम गर्ने नेपाली कामदारको अवस्थाको पीडाबोध गरेको छु । त्यसैले त्यसका लागि छुट्टै कोष बनाउने मेरो योजना छ ।
तपाईं वैदेशिक लगानी कसरी बढाउनु हुन्छ ?
वैदेशिक लगानी बढाउनमा एनआरएनले पुलको भूमिका निर्वाह गरिरहेको छ । थप लगानीका लागि सरकारको वैदेशिक नीतिमा आमूल परिवर्तन आवश्यक छ । अहिले पनि सन् १९९२ मा बनेको नीतिअनुसारै वैदेशिक लगानी भित्र्याइरहेको छ । खिया लागेको नीतिको भरमा मुलुक चलिरहेको छ । हाम्रो मुख्य चुनौती भनेकै यही हो । हामीसँग वैदेशिक लगानीका सम्बन्धमा प्रष्ट नीति छैन । यसमा सुधार भए हामी विदेशी लगानी भित्र्याउन सक्छांै । यसका लागि स्थानीय साझेदारको खाँचो छ । नेपाल सरकारले पुराना नीतिलाई समयसापेक्ष परिमार्जन गर्नुको विकल्प छैन । जबसम्म पुरानो नीति नै रहिरहन्छ तबसम्म सोचेअनुसारको लगानी नेपाल भित्र्याउन कठिन छ ।
निर्वाचनपछि संस्थालाई कसरी अघि बढाउने योजनामा हुनुहुन्छ ?
मैले घोषणापत्र अनुसार काम अघि बढाउनेछु । संस्थालाई अघि बढाउन अल्पकालीन, मध्यमकालीन र दीर्घकालीन योजना बनाउनेछु । म टिमवर्कमा विश्वास गर्ने व्यक्ति हो । संस्थालाई सामूहिकतामा अघि बढाउनेछु । दुई वर्ष, पाँच वर्ष र दश वर्षमा के गर्न सकिन्छ भनेर योजना बनाउने सोचमा छु । केही नयाँ कार्यक्रम पनि बनाउने योजनामा छु । मैले संघ दर्ताको मुद्दालाई प्राथमिकतामा राखेको थिएँ । अहिले हाम्रो संस्था दर्ता भइसकेकाले मेरा लागि बोनस भएको छ । अब मेरो एजेण्डामा नयाँ काम गर्नुपर्ने भएको छ । अब संघको भवन स्थापनाका लागि वैधानिकतासमेत तयार भएको छ । सम्पत्ति खरिद गर्ने वैधानिकतासमेत प्राप्त भएको छ ।
एक दशकको अवधिमा एनआरएनए अभियानमा धेरै गफ र थोरै काम भए भन्ने आरोप छ नि ?
एक दशकको अवधि ठूलो होइन । यो संस्थाको भविष्य एकदमै उज्ज्वल छ । यो अवधिमा ठूला लगानी आउन नसकेको पक्कै हो । लगानीबाहेक गैरआवासीय नेपालीसँग सीप र ज्ञान धेरै छन् । नेपालको विकासमा ज्ञान र सीप प्रयोग हुन सकेको छैन । यो अवधिमा ज्ञान र सीप भित्र्याउने काम धेरै हुन सकेको छैन ।
लगानी भित्र्याउनका लागि एनआरएनले पुलको काम गर्न त सकेको छैन नि ?
एक दशकभित्र हामीले लगानीका लागि भन्दा पनि आफ्नो संस्थालाई देशमा विधिवत् दर्ता गर्नका लागि लडाइँ लड्नुप¥यो । तर पनि सो लडाइँका साथै लगानीका लागि पनि हामीले विभिन्न काम गरेका कारण केही लगानी भित्रिएका छन् । जति हुनुपर्ने हो त्यो नदेखिएको हो । तर, कामै नभएको भन्ने चाहिँ होइन । देशमा लगानीका लागि लगानीमैत्री नीति आवश्यक पर्छ । नेपालको विदेशी लगानी तथा प्रविधि हस्तान्तरणसम्बन्धी ऐन २० वर्षदेखि पुनरावलोकन हुन सकेको छैन । यो नीति पुनरावलोकनका लागि तयारी भइरहेको थाहा पाएको छु । सन् १९९२ मा आएको यो ऐन अहिलेसम्म परिवर्तन नहुँदा लगानी आउन कठिन भएको हो । लगानीका लागि ‘ब्ल्याक एन्ड ह्वाइट’ नीति नै छैन । लगानी आउनका लागि प्रष्ट नीति आवश्यक पर्छ । अर्को मुलुकमा रहेका कर्मचारीतन्त्रको व्यवहारले समेत लगानी आउन सकेको छैन । ऐन र नियमभन्दा पनि एउटा हाकिमको भरमा काम हुन्छ ? यस्तो अवस्थामा लगानी आउन कठिन हुन्छ । विदेशी लगानीमात्रै ल्याउने प्रयास गर्नुभन्दा संयुक्त लगानीलाई अघि बढाउनुपर्छ । स्थानीय साझेदारसँग विदेशी लगानी ल्याउन भित्र्याउने विकल्प सबैभन्दा राम्रोे हुन्छ । तर, संयुक्त लगानीका लागि यहाँका साझेदार पारदर्शी हुन आवश्यक छ । त्यसैले कानुन, कर्मचारीतन्त्र र ऐनलाई समयसपेक्ष परिमार्जन हुनु आवश्यक रहेको छ । सबै कुरा सहज भएपछि संघले पुलकै काम गर्छ र गर्ने छ ।
यहाँले त आफ्नै लगानीमा होटल निर्माण गर्न सुरु गर्नुभएको छ, के होटलमा राम्रै फाइदा हुन्छ र लगानी गरेको ?
हो, कोही कसैले आफ्नो पैसा लगानी गर्नुपूर्व फाइदा हेर्नुपर्छ । यति भनिरहँदा मैले फाइदाका साथै आफ्नो मातृभूमिमा कुन क्षेत्रमा लगानी गर्ने भनेर विचार गर्दा रोजगार पनि हुने र पर्यटन क्षेत्रलाई पनि सहयोग पुग्ने भएकाले होटलमा लगानी गरेको हुँ । देशमा सीमित पाँचतारे होटल रहेकाले र दैनिक रूपमा पर्यटकहरूको आगमनमा वृद्धि हँुदै जाने गरेकाले होटलको आवश्यकता देखेको हुँ । सोहीअनुसार होटल निर्माण गरेको खण्डमा स्वदेशका युवायुवतीहरूले देशमै आफ्नो पसिना बगाउन पाउनेछन् । भनेको समयमा आफ्नो घरपरिवारसँग भेट पनि गर्न पाउनेछन् । यतिमात्र होइन, देशमा ठूला योजनाहरूमा लगानी गर्नु उत्तम हो । तर, स्थानअनुसार साना÷ठूला योजनामा लगानी गर्ने वातावरण तयार गर्न सबै लाग्नुपर्छ ।
सामूहिक लगानीको काम त अघि बढ्नै सकेको छैन भन्ने सुनिन आएको छ नि ?
होइन, त्यो काम अघि बढिसक्यो । गत वर्ष पाँच अर्ब रुपैयाँ अधिकृत पुँजी रहेको एनआरएन इन्भेष्टमेण्ट कम्पनी नेपालमा दर्ता भइसकेको छ । सो कम्पनीमा हामीले पहिलो चरणमा आह्वान गरेबमोजिम गैरआवासीय नेपाली साथीहरूबाट एक अर्ब नेपाली रुपैयाँ जम्मा पनि भएको छ । सो कम्पनीमा आवश्यकताबमोजिम पुँजी थप गर्दै लगिनेछ । साथीहरूको यसमा राम्रो सहयोग रहेको छ । सबैले यस कोषमा जम्मा गरेर सामूहिक लागनीमा जुटिरहेका छांै । पहिलो प्रयासमै यति धेरै साथी उत्साहित भएर लगानी गर्न आउनुभयो । सकारात्मक कुराको थालनी भयो भने त्यसले अवश्य पनि निरन्तरता पाउँछ नै ।
अघिल्लो अधिवेशनमा नेपालमा एनआरएनको लगानीलाई निकै प्राथमिकता दिइएको थियो तर, त्यस्तो उल्लेखनीय लगानी त देखिएको छैन नि ?
हामीले सामूहिक लगानीलाई विशेष प्राथमिकतामा राखेका छौं । संघको स्थापनाकालदेखि नै लगानी प्रमुख विषय बन्दै आएको छ । गैरआवासीय नेपालीहरू देशको कायापलट हुने गरी लगानी गर्न सक्ने हैसियतमा अझै पुगिसकेका छैनन् । पछिल्लो २०÷२२ वर्षमा विदेशमा स्थापित हुन संघर्ष गरिरहेका नयाँ पुस्ताबाट धेरै ठूलो अपेक्षा राखिदिनुभएन । गैरआवासीय नेपाली साथीले पनि आफ्नो क्षमताभन्दा बढी ठूला कुरा गरिदिनुभएन । एक्लै ठूलो लगानी गर्न सक्ने हैसियत भएका एनआरएनहरूको संख्या धेरै कम छ । त्यस्ता साथीबाट पनि लगानी आइरहेको छ । मैले काठमाडौंमा पाँचतारे होटलमा लगानी गर्ने प्रक्रिया सुरु गरिसकेको छु । लगानी भनेको निरन्तर भइरहने प्रक्रिया हो । यो क्रम सधैं चलि नै रहन्छ । गैरआवासीय नेपाली समुदायलाई विदेशमा रहेर पनि नेपालका लागि केही गर्न प्रयास गरिरहेको वर्गका रूपमा हेरियोस् भन्ने म चाहन्छु ।
एनआरएनप्रति नेपालीको भरोसा र विश्वास घट्दै गएको आभास भएको छ, यसलाई कसरी लिनुहुन्छ ?
एनआरएनप्रति भरोसा र विश्वास घटेको छैन, बढेको छ । पछिल्लो समयमा नेपाल सरकारलगायत सरोकारवाला सबै निकायबाट गैरआवासीय नेपाली संघले मान्यता पाएको छ । नेपाल लगानी बोर्ड, प्रधानमन्त्रीको आर्थिक सल्लाहकार परिषद् आदि स्थानहरूमा हाम्रोे संस्थागत उपस्थिति रहँदै आएको छ । सर्वसाधारण जनताले समेत गैरआवासीय नेपालीलाई विदेशमा बसेर पनि स्वदेशका लागि केही गर्न प्रयास गरिरहेको समुदायका रूपमा लिएको मैले अनुभव गरेको छु ।
अघिल्लै सम्मेलनदेखि एनआरएनएमा अत्यन्तै धेरै विवाद देखियो, अहिले पनि पाँचजनाले अध्यक्षका लागि उम्मेदवारी दिए, त्यसो हुँदा विवाद अझै बढ्ने सम्भावना बढ्दो छ, अब यहाँले कसरी समाधान गर्नुहुन्छ त ?
धेरै साथीबाट नेतृत्वका लागि इच्छा राखिनुलाई मैले स्वाभाविक रूपमा लिएको छु । संघमा नेतृत्व लिनका लागि सक्षम साथीहरू छन् । मेरो चाहना संघको मर्यादा र गरिमालाई अझ बढी उचाइमा पु¥याउने र लाखौं गैरआवासीय नेपालीको चाहनाअनुसारको नेतृत्व गर्ने मेरो सोचाइ हो । सोहीअनुसार म सबैलाई एकताबद्ध बनाएर लैजाने छु । प्रजातान्त्रिक देशमा साथीहरूले आ–आफ्नो चाहना राख्नु उचित हो । जस–जसले सो चाहना राख्नुभयो त्यो निर्वाचनपछि सबै मेटियो । अब हामी संघको मुद्दामा लाग्ने छांै । अब संस्था निकै ठूलो भइसकेकाले धेरै जिम्मेवारी पनि थपिएका छन् । अहिले ६५ राष्ट्रमा हाम्रो सञ्जाल विस्तार भएको छ । फुर्सदमा मात्र समय दिएर काम गरौंला भनेर अब संस्था चलाउन सकिँदैन । अहिलेका सबै उम्मेदवार साथीसँग मैले नजिक बसेर काम गरें । त्यसैले सबै साथी प्रजातान्त्रिक मान्यता राख्ने भएकाले चुनाव एउटा प्रक्रिया हो, त्यो पूरा भयो, काम हामी सबैले मिलेर गर्ने हो भन्ने मुख्य भावना रहेकाले त्यो समस्या चुनावबाटै समाधान भइसक्यो ।
संघले नेपालका विभिन्न क्षेत्रमा गर्ने भनिएको लगानी कुन चरणमा पुगेको छ ?
अहिलेसम्म हामीले व्यक्तिगत रूपमा लगानी गरिरहेका छौं । राजनीतिक अस्थिरता र शान्ति सुरक्षाको प्रत्याभूति दिन नसकेकाले विदेशी लगानी आकर्षित हुन सकेका छैनन् । विदेशी लगानी नेपालमा भित्र्याउनका लागि केही समस्या छन् । ती समस्या समाधान नभएसम्म विदेशीहरू ढुक्कसँग नेपालमा लगानी गर्न आउने देखिँदैन ।
एनआरएनहरूले कुन क्षेत्रमा लगानी गर्न चाहिरहेका छन् ?
मैले होटल क्षेत्रमा लगानी गरेको छु । अन्य साथीले आफ्नो क्षमताअनुसार विभिन्न क्षेत्रमा लगानी गरेका छन् र गर्दैछन् । हामीले नेपालको पशुपालन, कृषिलगायतका कार्यमा पनि लगानी गर्ने सोचाइ राखेका छौं । विदेशको नयाँ प्रविधि नेपालमा भित्र्याउने कोशिष पनि गरिरहेका छौं ।
सामाजिक क्षेत्रमा पनि लगानी गरेको भन्ने सभामा अलि बढी नै सुनिएको छ नि, वास्तविकता के हो ?
हो, हामीले नाफामूलक र सामाजिक सेवामा लगानी गरेका छौं । मैले यसअघि नै भनेको छु । आफ्नो जन्मस्थानमा रहेका विद्यालय, स्वास्थ्यलगायतका क्षेत्रमा सहयोग गरेका छन् । नेपालको सामाजिक विकासमा एउटा इँटा थप्ने हामीले विश्वास गरेका छौं । यसअघि पनि हामीले विभिन्न सामाजिक काम गरिसकेका छौं ।
नेपालमा लगानीको वातावरण कस्तो देख्नुभएको छ ?
खासै पुरानो ऐन, कानुन र तरिका भएकाले नयाँ लगानीका लागि राम्रो वातावरण छ भन्न सक्ने अवस्था छैन । लगानीका लागि लगानीकर्ताले पहिलो चरणमा लगानीको सुरक्षा र अवरोध नहोस् भन्ने चाहन्छ । सरकारले त्यो पहिलो चरणमा पूरा गरेको खण्डमा देशमा लगानी आउने पक्का छ । तर, वातावरण नभए पनि आफ्नो जन्मभूमिको माया गर्नेहरूले लगानी गर्न हिच्किचाउनु भने हुँदैन । नेपाल र बाहिर बसेका नेपालीले यस्तो समयमा लगानी नगरे कहिले लगानी गर्ने ? हामीले नै लगानी नगरे विदेशीले कसरी लगानी गर्छन् ? उनीहरू राजनीतिक अस्थिरता देखेर डराइरहेका छन् । उनीहरूले नेपालका ठूला आयोजनामा लगानी गर्न चाहिरहेका छैनन् । नयाँ संविधान बन्न नसक्नु, लोडसेडिङको चर्को समस्या र शान्ति सुरक्षालाई उनीहरूले बाधकका रूपमा देखाएका छन् । त्यसैले, हामीले गैरआवासीय नेपालीलाई आफ्नो देशमा लगानी गर्न आग्रह गरिरहेका छौं ।
भावी योजना के–के छन् ?
म नेपालमै जन्मेको नेपाली हुँ । मेरो कर्मभूमि अष्ट्रेलिया हो । म नेपाल आमा रोएको होइन, सधैं हासेको देख्न चाहन्छु । नेपालमा केही गर्न सकिन्छ कि भनेर लगानी बढाउन खोजिरहेको छु । म गाउँको सेवा गरेर गाउँको विकास पनि गर्ने र नाफा पनि आर्जन गर्ने कार्यक्रम तयार गर्ने सोचमा रही अष्ट्रेलियामा गरेको लगानीलाई नेपालमा केन्द्रीत गर्दैछु । बसाइँ पनि अष्ट्रेलियामा कम गर्दै नेपालमा बढाउँछु ।
